Marzena Wieczerzak
Dietetyk
Duży wpływ na zwiększenie częstości zachorowań ma zmiana naszego stylu życia oraz sposobu żywienia. Cukrzyca jest jedyną w historii chorobą niezakaźną, która została uznana przez WHO i Organizację Narodów Zjednoczonych za epidemię i jedno z najpoważniejszych zagrożeń naszego wieku. Według danych Międzynarodowej Federacji Cukrzycy (IDF) mimo podjętych działań prewencyjno-edukacyjnych, w dalszym ciągu notuje się systematyczny wzrost zachorowań na cukrzycę, zwłaszcza typu 2. Interwencja behawioralna, czyli żywienie i aktywność fizyczna jest podstawą leczenia we wszystkich typach cukrzycy. Jest ona indywidualizowana, wymaga dużo czasu i zaangażowania wielu osób. Ma na celu unikanie zarówno hipo- i hiperglikemii oraz przewlekłych powikłań. Problemem jest fakt, że ponad 50% osób nie wie o tym, że choruje na cukrzycę.
Hiperglikemia to potocznie przecukrzenie, natomiast hipoglikemia to niedobór cukrów w organizmie - niedocukrzenie. Ta pierwsza występuje, gdy poziom cukru w naszej krwi przekracza poziom prawidłowy. Może być to spowodowana stresem, szczególnie przewlekłym, urazem i zabiegiem operacyjnym, intensywnym, krótkotrwałym wysiłkiem fizycznym lub ostrą infekcją, zwłaszcza z towarzyszącą gorączką i przewlekłą infekcją – zapaleniem zatok, zębów. Przewlekła hiperglikemia jest szkodliwa dla zdrowia. Rozpoczyna się zwykle od częstszego oddawania moczu oraz picia dużej ilości wody i większego apetytu oraz redukcją masy ciała. Jej objawami jest: zmęczenie, senność, osłabienie, zaburzenia wzroku czy skurcze w nogach, uczucie suchości w jamie ustnej, nudności, wymioty. Odwrotnie dzieje się w przypadku hipoglikemii, ponieważ jest to stan, podczas którego poziom glukozy we krwi spada poniżej 70mg/dl. Tutaj mamy do czynienia z drżeniem rąk, z potliwością, z uczuciem głodu, bladością skóry, z uczuciem szybkiego bicia serca czy zaburzenia widzenia oraz pojawia się ból i zawroty głowy. W tym przypadku spożycie doustne słodkiego napoju, cukierka owocowego, tabletki czy żelu zwierającego glukozę - pomaga. Jedną z przyczyn takiego stanu może być niewłaściwie dopasowana dieta. Przeważnie pacjenci jedzą zbyt obfite posiłki, które są wysokoprzetworzone, kaloryczne i niezbilansowane. Ale może to również spotkać osoby nieregularnie spożywające posiłki, stosujące diety odchudzające czy spożywające nadmiernie alkohol. W obu przypadkach, hipo- i hiperglikemii ważna jest indywidualne dobrana dieta oraz aktywność fizyczna. Czasami zwykła profilaktyka, zapobieganie – wystarcza!
Głównymi typami cukrzycy jest typ 1, który stanowi około 10% oraz cukrzyca typu 2 najczęściej występująca na świecie. Pierwszy dotyczy głównie dzieci i młodych osób, ponieważ początki chorowania na nią są zwykle między 10 a 14 rokiem życia. Spowodowana jest prawie całkowitym zniszczeniem przez przeciwciała komórek trzustki odpowiedzialnych za produkcję insuliny. Jest to w większości przypadków choroba autoimmunologiczna. Natomiast jeśli chodzi o cukrzycę typu 2 mogą tutaj być różne przyczyny. Podatność na tą chorobę może być genetyczna. Mogą to być zaburzenia działania lub/i wydzielania insuliny lub/i nadwaga i otyłość. Ten typ zwykle dotyczy osób starszych po 40 roku życia i później. Warto pamiętać, że lekiem na cukrzycę jest w zależności od typu cukrzycy, terapia lekiem podawanym doustnie lub/i insulina podawana w postaci iniekcji podskórnie, ale bardzo ważną rolę i prawdopodobnie najważniejszą, odgrywa dobrze dopasowana, zbilansowana dieta oraz aktywność fizyczna.
Profilaktyka w tego typu zaburzeniach jest niezwykle istotna. Szczególnie wykształcenie nawyków zdrowego stylu życia, właściwe odżywianie i regularna aktywność fizyczna warunkują właściwe utrzymanie glukozy we krwi. To właśnie od właściwej diety może zależeć zmniejszenie ryzyka występowania cukrzycy oraz powikłań cukrzycowych, a najlepiej gdy dieta taka jest stworzona w oparciu o nasze indywidualne preferencje żywieniowe. Ważne jest tutaj ograniczenie lub po prostu eliminacja z jadłospisów cukrów prostych, żywności zawierającej produkty wysokoprzetworzone, zawierającej duże ilości tłuszczów i izomerów trans. Są one między innymi w ciastach, czekoladach, cukierkach, a także w przetworach owocowych. Warto też pamiętać, że dietę cukrzycową powinni stosować zarówno chorzy, jak i zdrowi, kierujemy się zasadami zdrowego odżywiania. Unikamy nadwagi i otyłości. Ważne jest jedzenie urozmaiconych posiłków, w których istotna będzie ich jakość – witaminy, składniki mineralne, błonnik oraz inne dobre dla organizmu składniki odżywcze.
Wywiad przeprowadziła dietetyk Marzena Skwara W trosce o Waszą profilaktykę cukrzycy, dołączamy przykładowy, jednodniowy jadłospis. Jego kaloryczność to: 1750kcal. Procentowo zawiera 14% białka, 29% tłuszczów i 57% węglowodanów. Już życzymy smacznego!
08:00 Śniadanie - Owsianka z nektarynką i pestkami dyni (ok. 342 kcal)
• Pestki dyni - łyżka (10 g)
• Nektarynka - 1 sztuka (115 g)
• Płatki owsiane - 3 łyżki (30 g)
• Jogurt naturalny - ok. ¾ szklanki (200 g)
Płatki owsiane wraz z pestkami dyni mieszamy z jogurtem. Odstawiamy na ok. 10 minut, aż płatki zmiękną i dodajemy nektarynkę.
11:00 II Śniadanie - Kanapki z chleba żytniego z pastą z awokado (ok. 321 kcal)
• Polędwica z indyka - 2 plastry (50 g)
• Awokado - ½ sztuki (70 g)
• Chleb żytni razowy - 2 kromki (70 g)
• Ogórek gruntowy - 2 sztuki (70 g)
• Sałata masłowa - 2 liście (10 g)
Dojrzałe awokado pokroić na pół, zostawić pestkę w jednej z połówek i odłożyć do lodówki, Drugą połowę rozgnieść widelcem i doprawić do smaku. Pieczywo posmarować pastą z awokado, następnie położyć sałatę, polędwicę i pokroić świeżego ogórka.
14:00 Obiad - Makaron razowy ze szpinakiem (ok. 493 kcal)
• Brokuły - 1/5 sztuki (100 g)
• Makaron żytni razowy – 1 szklanka (80 g)
• Oliwa z oliwek - 1 łyżka (10 g)
• Ser feta - 1/4 kostki (50 g)
• Szpinak świeży - (50 g)
Na rozgrzanej patelni dusimy szpinak z łyżką oliwy i serem fetą. Następnie mieszamy z makaronem razowym. Podajemy z ugotowanym brokułem.
16:00 Podwieczorek - Jabłka z orzechami i cynamonem (ok. 230 kcal)
• Orzechy włoskie - 1 łyżka (15 g)
• Cynamon - 1 łyżeczka (5 g)
• Jabłko - 1 i 1/3 sztuki (260 g)
Jabłko pokroić w kostkę, posypać cynamonem i orzechami.
19:00 Kolacja – Sałatka z kaszy gryczanej (ok. 361 kcal)
• Kasza gryczana - ½ szklanki (90 g)
• Papryka czerwona - ¼ sztuki (58 g)
• Natka pietruszki - łyżeczka (5 g)
• Rodzynki - łyżka (15 g)
• Seler naciowy - 1 łodyga(30 g)
Kaszę ugotować na sypko i doprawić wedle upodobań. Rodzynki namoczyć na kilka minut w gorącej wodzie. Pokroić drobno paprykę i seler. Do wystudzonej kaszy dodać pozostałe składniki i dobrze wymieszać.
Informacje o ekspercie: Mgr Anna Chitryń - specjalista edukator d/s diabetologii, pedagog-psychodietetyk, specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego. Uczestniczyła w licznych kursach specjalistycznych związanych z cukrzycą. Obecnie pracuje w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym Nr 4 w Lublinie, prowadząc edukację diabetologiczną w Poradni Edukacyjnej przy Poradni Diabetologicznej SPSK 4 oraz udzielając porad diabetologicznych we wszystkich oddziałach i klinikach szpitala. Posiada 14-letnie doświadczenie w Poradni Endokrynologicznej i Diabetologicznej. Publikuje artykuły medyczne, prowadzi szkolenia, wykłady, zajęcia ze studentami oraz chorymi na cukrzycę, które dotyczą żywienia, samokontroli, insulinoterapii penowej i pompowej w różnych typach cukrzycy.
Opublikuj ten post
Pobierz aplikację
