NASIONA CHIA

Nasiona chia (szałwia hiszpańska, salvia hispanica), spożywano już ponad 3000 lat p.n.e. Pochodzą z środkowej doliny Meksyku oraz północnej Gwatemali. Salvia hispanica L. zaliczana jest do rodziny jasnowatych (Labiatae) oraz nadgromady roślin nasiennych (Spermatophyta). Osiągają one około 1 m wysokości, a ich kwiaty są wielkości 4 mm, wykształcają owalne nasiona, o rozmiarze do 2,5 mm w kolorze białym, brązowym, szarym lub czarnym. Co ciekawe, wiele dzikich plemion, szałwię hiszpańską składało swym bogom w ofierze. Niektórym te maleńkie ziarenka, służyły także w celach leczniczych. W Europie nasiona chia zagościły od niedawna. Obecnie Dietetycy polecają w swych programach żywieniowych częste spożywanie szałwii hiszpańskiej, co jest związane z wieloma cennymi właściwościami jakie niesie ze sobą zjadanie nasion chia i dań wykonanych na ich bazie - są one bogactwem białka (25%), antyoksydantów, błonnika, składników mineralnych (wapń) oraz witamin. Specjaliści od żywienia cenią sobie salvia hispanica także pod względem występujących w nim kwasów tłuszczowych omega -3 (60%, EPA, DHA), omega – 6. Popularność tym nasionom przynosi także duża ilość kwasu tłuszczowego  alfa- linolenowego (ALA).

WARTOŚĆ ODŻYWCZA NASION CHIA W 100 G PRODUKTU

ENERGIA 486 kcal

BIAŁKO 16,54 g

TŁUSZCZE 30,74 g

WĘGLOWODANY  42,12 g

BŁONNIK  34,4 g

WAPŃ 631 mg

ŻELAZO 7,72 mg  

WŁAŚCIWOŚCI PROZDROWOTNE NASION CHIA

Dzięki dużej zawartości kwasów tłuszczowych omega -3 spożywanie nasion chia może pozytywnie wpływać na układ sercowo-naczyniowy. Niektóre wyniki badań sugerują, że regularne spożywanie salvia hispanica, może w sposób istotny klinicznie obniżać poziom ciśnienia tętniczego krwi, u osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze. Dodatkowo, obecność szałwii hiszpańskiej w diecie, może zmniejszać ryzyko rozwoju miażdżycy. Wiele dietetyków zaleca stosowanie tych nasion w prewencji schorzeń związanych z układem krążenia.

Zaobserwowano zmniejszenie poposiłkowej glikemii u osób (ze zdiagnozowaną cukrzycą typu 2), stosujących przez okres 12-tygodni, suplementację nasionami chia.

Liczne publikacje naukowe wskazują na istotną rolę DHA w utrzymaniu prawidłowej pracy układu nerwowego, funkcji poznawczych i behawioralnych. Kwasy omega-3, pochodzące także z nasion chia, mogą mieć zastosowanie w leczeniu złego samopoczucia, a nawet depresji oraz zapobiegać wystąpieniu demencji (zobacz: Demencja starcza - czy można jej przeciwdziałać dietą?).

Właściwości przeciwutleniające salvia hispanica mogą spowalniać procesy starzenia się organizmu.

Nasiona szałwii hiszpańskiej nie zawierają glutenu, w związku z czym mogą być bez obaw spożywane przez osoby cierpiące na celiakię.

Duża zawartość białka w nasionach chia sprawia, iż są one szczególnie zalecane m.in. sportowcom, osobom stosującym dietę roślinną. Białko nasion Salvia hispanica L. jest wysokiej jakości (zawiera m.in. takie aminokwasy jak: leucynę, izoleucynę, lizynę, metioninę, fenyloalaninę, tryptofan i histydynę). Może być wykorzystywane przez organizm do wzrostu, produkcji mleka.

Spożywanie szałwii hiszpańskiej może wpływać na uregulowanie rytmu wypróżnień.

O wpływie nasion chia na zmniejszenie masy ciała, nadal podaje się mało konkretnych informacji. Do tej pory nie udało się udowodnić ich znaczenia w redukcji nadmiaru tkanki tłuszczowej.

Z pewnością istnieje potrzeba przeprowadzenia  jeszcze wielu badań, które potwierdzą bezpieczeństwo stosowania nasion chia w profilaktyce takich schorzeń jako choroby neurodegeneracyjne, czy nowotwory.
 

Piśmiennictwo:

Cahill, J. Ethnobotany of chia, Salvia hispanica L. (Lamiaceae). Econ. Bot. 2003, 57, 604–618

Bresson JL, Flynn A, Heinonen M et al. Opinion on the safety of “Chia seeds (Salvia hispanica L) and ground whole Chia seeds as a food ingredient. The European Food Safety Authority Journal, v.996, p. 1-26, 2009.

Craig R. Application for approval of whole chia (Salvia hispanica L.) seed and ground whole chia as novel food ingredients.Advisory committee for novel foods and processes. Ireland: Company David Armstrong, p. 1-29, 2004

The role of chia seeds in nutrition in geriatric patients, Department and Clinic of Geriatrics, Nicolaus Copernicus University Collegium Medicum, Bydgoszcz,Poland, Nowak Karina, Majsterek Szymon, Ciesielska Natalia. Ciftci ON, Przybylski R, Rudzińska M. Lipid components of flax, perilla, and chia seeds. Eur J Lipid Sci Technol 2012; 114: 794-800.

Folch J, Lees M, Stanley GHS. A simple method for the isolation and purification of total lipids from animal tissues. J Biol Chem 1957; 266: 497-509.

Łoźna K, Kita A, Styczyńska M et al. Skład kwasów tłuszczowych olejów zalecanych w profilaktyce chorób cywilizacyjnych. Probl Hig Epidemiol 2012; 93(4): 871-875.

Flachs P, Rossmeis M, Bryhn M et al. Cellular and molecular ffects of n−3 polyunsaturated fatty acids on adipose tissue biology and metabolism. Clin Sci 2009; 116: 1-16.

Ayerza R, Coates W. Chia: rediscovering a forgotten crop of the Aztecs. The University of Arizona Press, Tucson 2005. Ixtainaa VY, Nolascoa SM, Tomás MC. Physical properties of chia (Salvia hispanica L.) seeds. Ind Crop Prod 2008; 28: 286-293.