IMBIR - ZASTOSOWANIE W PORZE JESIENNO - ZIMOWEJ

Imbir lekarski (Zingiber offi cinale)  to roślina dobrze znana, także u nas w Polsce. Możemy ją zakupić nie tylko w dużych marketach, ale także u sprzedawców na małych ryneczkach, mieszczących się nieopodal naszych domów. Najstarsze informacje w literaturze dotyczące imbiru i jego właściwości sięgają czasów starożytnych. Co ciekawe, pod koniec wieku XIII imbir (1 funt) kosztował tyle samo co 1 owca. Do części jadalnych tej rośliny należy podziemne kłącze, które można wykorzystać w postaci surowej lub przetworzyć na proszek/syrop, a także pozyskać olejek imbirowy. Warto wiedzieć, że imbir został uznany i wpisany na listę bezpiecznych dodatków do żywności (Generally Recognised As Safe). O jego dobroczynnym wpływie na organizm człowieka, wiedziano już w starożytnych Chinach. Właściwości lecznicze wykorzystywano także w tradycyjnej medycynie perskiej, a także indyjskiej. Dlaczego warto włączyć imbir do swojej diety? Jakich korzyści możemy się spodziewać? Czy jest bezpiecznym produktem dla każdego, także dla kobiet w ciąży, podczas laktacji i/lub dzieci?

CZAS NA ZAKUPY – IMBIR W NASZYM SKLEPIE

W sklepach imbir występuje w różnej postaci, m.in.  jako produkt sprzedawany w formie surowej, jako przyprawa suszona i/lub rozdrobniona. Popularny jest także imbir marynowany (jednak nie wszędzie dostępny), wykorzystywany do sushi, kandyzowany (najczęściej można go znaleźć w sklepach ze zdrową żywnością lub w dużych marketach z działem zdrowej żywności), ale również w postaci konfitur.

Surowy imbir charakteryzuje się beżowo - szarym kłączem, sprzedawanym w większych lub mniejszych kawałkach. Sam przekrój surowca jest bladożółty, lekko ziarnisty, a przede wszystkim włóknisty. Zapach jest bardzo intensywny, aromatyczny, a  smak palący i mocno korzenny.

Zobacz również: Zdrowe produkty na liście zakupów

POPULARNE GATUNKI

imbir jamajski – uznawany za gatunek charakteryzujący się najwyższą jakością, jego kłącze jest oskrobane z każdej strony, co ważne nie poddaje się je wapnowaniu czy bieleniu. To on właśnie jest najczęściej wykorzystywany w kuchni Wschodu, najbardziej ceniony za smak i zapach,

imbir malabarski – nieco gorszej jakości od tego jamajskiego, kłącze także jest oskrobane z każdej strony,

imbir zachodnioafrykański – to gatunek o najniższej jakości , jego kłącze nie jest oskrobane, jednak jest niewapnowany, lekko zabarwiony, a jego smak jest niesamowicie ostry

imbir chiński – to imbir, który w handlu najczęściej możemy spotkać w postaci zakonserwowanej w syropie, może także zostać powleczony lukrem.

NA CO ZWRACAĆ UWAGĘ PODCZAS ZAKUPÓW?

Podczas zakupu imbiru, warto zapytać sprzedawcę o pochodzenie produktu , podobnie gdy wybieramy imbir w konfiturze/kandyzowany/marynowany – w tych przypadkach warto spojrzeć także na inne składniki jakie zostały dodane do produktu, być może są zbędne, np. większe ilości cukru w składzie niż samego imbiru. Sięgając po kłącze imbiru zwróćmy uwagę, czy nie jest uszkodzone, nie ma na nim pleśni, bądź nie jest zbyt stwardniałe (wyschnięte), czy nie zaczyna już kiełkować. Starajmy się wybierać produkt najświeższy (bez plam, pomarszczonej skórki, pleśni), najlepszej jakości (w przekroju barwa imbiru powinna być lekko kremowa do lekko brązowej). W domu przechowujmy imbir w takich warunkach w jakich zakupiliśmy, czyli w temperaturze pokojowej.  Chociaż pojawiają się opinie, że kłącze imbiru by zachowało swoją świeżość i właściwości lepiej przechowywać w lodówce, wcześniej warto owinąć je papierowym ręczniczkiem kuchennym i włożyć do plastikowej torebeczki – w ten sposób możemy być pewni, że produkt będzie nam służył nawet przez wiele tygodni. Jeżeli decydujemy się na zakup imbiru w proszku, uważajmy by po otwarciu nie stał zbyt długo w szafie, gdyż może zwietrzeć. Opakowanie imbiru w proszku należy przechowywać w suchym, zacienionym miejscu np. w szafce kuchennej. Natomiast gdy skusimy się na zakup imbiru w marynacie, zaraz po otwarciu i skosztowaniu odrobiny, resztę zamknijmy dokładnie  w słoiku i schowajmy do lodówki (warto spojrzeć na opakowanie i etykietę, ile czasu producent proponuje przechowywać produkt w lodówce po otwarciu). Imbir w wersji kandyzowanej również powinien być przechowywany w suchym, chłodny i zacienionym miejscu.

IMBIR I JEGO FANTASTYCZNY SKŁAD

- W innych miejscach na świecie kłącze imbiru nazywa się, m.in. ada, adrak, african ginger, ginger root, ingwer, kan chiang. Jednak nie nazwa jest  ważna, lecz to co zawiera w sobie ta roślina. Oto przegląd składników zawartych w imbirze:

- w kłączu imbiru możemy znaleźć do 3% olejku eterycznego oraz do 8% oleożywicy. Za aromat olejków imbirowych odpowiadają, m.in. węglowodory seskwiterpenowe, mianowicie: zingiberen, kurkumen, b-bisabolen

- nie można zapomnieć o obecności w imbirze takich składników, jak: aldehydy, alkohole oraz węglowodory monoterpenowe, np. cytral, limonen, linalol, kamfen,

- co ciekawe, za główny nośnik zapachu imbiru uznaje się zingiberol

- za charakterystyczny smak imbiru odpowiadają głównie składniki aktywne biologicznie wśród ostrych substancji nielotnych – gingerole

WYKORZYSTANIE IMBIRU W FITOTERAPII I NIE TYLKO

Jak wiemy, imbir lekarski należy do popularnych przypraw stosowanych na całym świecie. Poddanie jego kłącza analizie chemicznej pod względem jego składu, wykazała, że zawiera w sobie on wiele związków lotnych i nielotnych, jakie są odpowiedzialne nie tylko  za właściwości smakowe i zapachowe, ale również za jego działanie prozdrowotne, o którym wiedzieli już w starożytnych Chinach. Nie da się ukryć, że kłącze imbiru należy do cennych surowców używanych w medycynie konwencjonalnej  oraz ziołolecznictwie. Kiedyś, w Polsce ceniliśmy go głównie jako przyprawę. Jednak dziś, dzięki badaniom naukowym przeprowadzonym na przestrzeni lat, wiemy, że imbir daje nam dużo więcej, niż tylko fantastyczny smak i zapach w potrawach. Dzięki związkom w nim zawartym, działa przeciwzapalnie (wykorzystuje się go w terapii bólu stawów, chorobach reumatycznych), w medycynie tradycyjnej zaleca się jego stosowanie przy zapaleniu oskrzeli. Co więcej, okazuje się, że imbir działa także żółciopędnie oraz pobudza motorykę przewodu pokarmowego (przeciwdziała zaparciom, wspomaga odchudzanie). Niewiele osób wie, że imbir ma działanie profilaktyczne  w chorobie lokomocyjnej (gdyby spojrzeć na skład takich preparatów przeznaczonych dla osób cierpiących na chorobę lokomocyjną, znajdziemy w nich związki pochodzące z imbiru). W związku z czym nie da się ukryć, że imbir łagodzi nudności, zaleca się wypijanie wody z imbirem osobom cierpiącym na nudności, wymioty (np. przeciwdziała mdłościom po narkozie i chemioterapii). Dietetycy chwalą ten produkt, za działanie przeciwbólowe, przeciwmigrenowe, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybicze. Można by rzec „dobry lek na wszystko” – faktycznie tak jest, przeglądając literaturę naukową znajdziemy wiele doniesień o pozytywnym wpływie, związków zawartych w imbirze, na zdrowie człowieka. W ostatnim czasie pojawiły się informacje, że imbir może także  regulować i obniżać  poziom tzw. „złego  cholesterolu”, ma  działanie przeciwmiażdżycowe. Nie tylko dietetycy wiedzą ile wart jest imbir, także w kosmetologii wykorzystuje się ten surowiec przy produkcji kremów przeciwzmarszczkowych. W aptekach możemy także trafić na suplementy diety wykonane na bazie imbiru.

KTO POWINIEN NA NIEGO UWAŻAĆ?

Imbir należy do przypraw ostrych, w związku z czym, u niektórych osób może wywoływać objawy zgagi i/lub nasilać inne dolegliwości związane z przewodem pokarmowym. Przez to działanie drażniące zaleca się by osoby cierpiące na schorzenia przewodu pokarmowego (np. zapalenie błony śluzowej żołądka, chorobę refluksową przełyku, wrzody żołądka, wrzody dwunastnicy), zanim włączą imbir do swojej diety, wcześniej skonsultowały się z dietetykiem i/lub lekarzem rodzinnym. Podobnie zanim włączymy imbir do diety dziecka, czy kobiety w ciąży, bądź karmiącej, lepiej wcześniej skonsultować się z pediatrą bądź ginekologiem/położną czy dietetykiem.

IMBIR W KUCHNI

Zastosowanie imbiru w kuchni jest przeróżne, to chyba jedna z niewielu przypraw, która trafia do tak wielu zastosowań w kulinarnych przepisach.

Do czego wykorzystuje się imbir? Oto przykłady:

- dodatek do produkcji napojów, np. piwa, wódka

- dodatek do produktów spożywczych (w mieszance curry, do zup, konfitur, także pieczywa i ciast/ciastek, czekolad

- dodatek do sushi

Zobacz również: Szczypta smaku i zdrowia w przyprawach! - Na co warto postawić w kuchni

HERBATA IMBIROWA NA JESIENNE WIECZORY - PRZEPIS

SKŁADNIKI

- 2-3 cienkie plastry imbiru,
- 1-2 sztuki goździków,
- 1-2 ziarna kardamonu,
- 1 łyżeczka miodu,
- szczypta kurkumy,
- 2 łyżki soku z cytryny

PRZYGOTOWANIE

1. Obierz imbir i pokrój w plastry/ zetrzyj na małej tarce.

2. Wyciśnij sok z cytryny.

3. Dodaj kardamon, goździki, kurkumę i miód np. lipowy.

4. Zalej ciepłą woda, ale nie wrzącą!

Napój nie tylko rozgrzewa zmarznięte, przez jesienną porę ciało, ale także pomaga zwalczać przeziębienie, kaszel , poprawia nastrój. Zanim sięgniesz po leki, wykorzystaj imbir na przeziębienie w pysznej herbacie!

PIŚMIENNICTWO:

Singletary K.: Ginger – an overview of health benefi ts. Nutr. Today, 2010; 45(4): 171-183.

Amsel J.I., Przyprawy korzenne, Videograf II, 2007.

Cisowski W., Kowalczyk A., Jamontt J., Kłącze imbiru – zastosowanie lecznicze oraz składniki czynne, Borgis, Postępy Fitoterapii, 2004, nr 2, s. 71–76.

Kandiannan K., Sivaraman K., Thankamani C.K., Peter K.V.: Agronomy of ginger (Zingiber offi cinale Rosc.) – a review. J. Spices aromatic Crop., 1996; 5(1): 1-27.

Melchior H., Kastner H., Przyprawy. Badania botaniczne i chemiczne, Wydawnictwa Naukowo- -Techniczne, Warszawa 1978.

Kumar G., Karthik L., Bhaskara K.V.: A review on pharmacological and phytochemical properties of Zingiber offi cinale Roscoe (Zingiberaceae). Journal of Pharmacy Research, 2011; 4(9): 2963-2966.

Wiśniewski M., Używki i przyprawy, Zakład Wydawnictw CRS, 1968.

Tanveer S., Shahzad A., Ahmed W.: Composition and mineral profi ling of Zingiber offi cinale. Pak J. Food Sci., 2014; 24(1): 21-26