KIEŁKI, CZYLI WIOSENNA BOMBA WITAMINOWA

Pewnie większość z was słyszała, że kiełki są zdrowe, ale mało kto zdaje sobie sprawę, że te niepozorne, małe łodyżki to istna kopalnia witamin. W nasionach, które są spiżarnią dla młodej rośliny, znajduje się wiele substancji odżywczych, niezbędnych do szybkiego wzrostu. Szczególnie wartościowe są jednak nasiona kiełkujące, gdyż uaktywniają się w nich enzymy biorące udział w syntezie niezbędnych do wzrostu witamin. Kiełki ponadto zawierają wiele ważnych minerałów, w tym także rzadziej występujących jak selen czy lit, są źródłem błonnika oraz kwasów tłuszczowych omega 3. Dodatkowo, ich antyoksydacyjne działanie poprawia odporność organizmu, spowalnia proces starzenia i zapobiega nowotworom. Wyjątkowość kiełków polega na tym, że zawierają kilkukrotnie więcej witamin i minerałów niż dorosłe rośliny i to w formie łatwiej przyswajalnej niż ich nasiona.

Zobacz: Jak uprawiać kiełki?

Zimą i wczesną wiosną, kiedy dostęp do świeżych pełnowartościowych warzyw jest ograniczony, kiełki są szczególnie pożądanym elementem jadłospisu, ale tak na prawdę warto jeść je cały rok. Zaletą kiełków jest to, że są uniwersalnym dodatkiem do niemal każdej potrawy. Możemy nimi posypać kanapkę, ziemniaki czy jajecznicę, dodać do sałatki lub surówki, zmieszać z twarożkiem albo jogurtem, a niektóre rodzaje - smażone czy duszone świetnie wzbogacą każdy sos i zupę. Można je nawet dorzucić do farszu do naleśników lub nadziewanej papryki. Zmiksowane mogą być składnikiem dowolnego owocowo - warzywnego koktajlu. Jeśli brakuje Wam pomysłu jak wkomponować kiełki do swojego jadłospisu, aplikacja Kcalmar – Dieta i przepisy, podsunie Wam mnóstwo prostych i smakowitych rozwiązań. Dla osób dbających o linię zachęcająca z pewnością będzie informacja, że kiełki są produktem niskokalorycznym. Najwięcej kalorii mają kiełki słonecznika i soczewicy a najmniej rzeżuchy i soi. A jakie właściwości mają poszczególne kiełki?  

1. LUCERNA

Kiełki tej rośliny są bogatym źródłem fitoestrogenów, czyli hormonów roślinnych zbliżonych budową do hormonów kobiecych. Sięgnąć po nie powinny zwłaszcza kobiety w okresie menopauzy, gdyż lucerna złagodzi jej przykre objawy. Poleca się je także kobietom ciężarnym i karmiącym. Aż 35% składu kiełków lucerny stanowi łatwo przyswajalne białko. Ponadto są one bogatym źródłem witamin i minerałów, w tym: prowitaminy A, witaminy E, witamin z grupy B oraz żelaza, fosforu, wapnia i magnezu. Wzmacniając kości, mięśnie i zęby zmniejszają ryzyko wystąpienia takich chorób jak reumatyzm, osteoporoza czy paradontoza. Zapobiegają także wystąpieniu anemii. Dodatkowo obniżają poziom złego cholesterolu. Jak potwierdzono w badaniach, zawarta w kiełkach lucerny kanwanina jest niezwykle ważna w profilaktyce nowotworów trzustki i okrężnicy, a lecytyna poprawia pamięć i koncentrację. Delikatny neutralny smak sprawia, że kiełki lucerny są uniwersalnym dodatkiem.  

2. BROKUŁ

To kolejny sprzymierzeniec w walce z nowotworami. Dzieje się tak dzięki zawartemu w nim sulforafanowi, który blokuje powstawanie nowotworowych mutacji DNA. Co ciekawe kiełki zawierają go do trzydziestu razy więcej niż dorosła roślina. Kiełki brokuła są bogatym źródłem białka, witaminy C, E, K, beta-karotenu, witamin z grupy B oraz selenu, cynku i wapnia. Ponadto zawierają także, będący silnym przeciwutleniaczem, koenzym Q10  biorący udział w procesie wytwarzania energii w komórkach a zatem istotny dla tych części naszego organizmu, które potrzebują jej szczególnie dużo jak np: serce czy mięśnie szkieletowe. Dzięki temu, kiełki brokułu poprawiają kondycję układu krwionośnego, obniżają ciśnienie i chronią przed udarem. Ich antyoksydacyjne właściwości wpływają pozytywnie na  układ nerwowy i odpornościowy. Dodatkowo kiełki te chronią układ trawienny przed takimi chorobami jak np. wrzody żołądka. Kiełki brokułu są lekko pikantne w smaku, dlatego dobrze sprawdzą się na kanapkach i w sałatkach, ale najlepiej je jeść zaraz po kupieniu lub wyhodowaniu, gdyż zbyt długie przechowywanie w lodówce prowadzi do utraty cennego sulforafanu.  

3. BURAK

Kiełki buraka zawierają cenne witaminy, a także takie pierwiastki, takie jak potas, wapń, żelazo oraz dość rzadko spotykane rubid i kobalt. Ten ostatni jest niezbędny przy tworzeniu czerwonych krwinek, dlatego kiełki te są szczególnie wskazane przy anemii. Kiełki buraka  obniżają ciśnienie krwi i odkwaszają organizm. Dzięki wysokiej zawartości błonnika oraz  substancji ułatwiających trawienie, są szczególnie atrakcyjne dla osób mających problemy gastryczne (czytaj: Problemy gastryczne u sportowców). Ponadto poprawiają kondycję włosów i paznokci. Dodatkowo zawarta w nich betacyjanina ma działanie przeciwnowotworowe. Należy pamiętać by przed spożyciem usunąć twarde łupiny nasion, gdyż nasz żołądek nie jest w stanie ich strawić.  

 4. CEBULA

Kiełki cebuli są niezwykle bogatym źródłem witaminy C. Ponadto zawierają poprawiający odporność selen, niezbędny do budowy zdrowych zębów i kości fluor oraz cynk i siarkę  wpływające na zdrowy wygląd cery, włosów i paznokci. Dodatkowo mają silne działanie bakteriobójcze. Oczyszczają krew, obniżają poziom „złego” i podwyższają „dobrego” cholesterolu. Obniżają także ciśnienie i poziom cukru we krwi. Surowe kiełki są nieco ostrawe w smaku więc dobrze nadają się do kanapek, past i sałatek. Delikatnie  podgotowane na parze stają się natomiast słodkawe i będą doskonałym dodatkiem do warzywnych tart czy zup.  

 5. FASOLA

Do wyboru mamy różne rodzaje azjatyckich fasolek, z których bardziej znana jest mung a nieco mniej popularna adzuki. Obie odmiany smakują w postaci kiełków podobnie i mogą być serwowane zarówno na zimno w sałatkach jak i na ciepło w sosach i zupach. Kiełki fasoli, jak i wszystkie rośliny strączkowe, są bogate w białko, a enzymy wytwarzane przy kiełkowaniu sprawiają, że jest ono łatwoprzyswajalne. Kiełki fasoli adzuki są bardzo bogatym źródłem żelaza, wapnia i witamin z grupy B, zwłaszcza B3 i kwasu foliowego. Kiełki te są zalecane przy chorobach trzustki i nerek. Kiełki fasoli mung natomiast wpływają na obniżenie frakcji cholesterolu LDL i działają antyoksydacyjnie, dzięki czemu zapobiegają nowotworom i chorobom serca.  

 6. KONICZYNA CZERWONA

Właściwości tej polnej rośliny od dawna były znane i stosowane w medycynie naturalnej do leczenia chorób skóry. Okazuje się jednak, że także jej kiełki mogą być pożyteczne. Są bowiem bogatym źródłem fitoestrogenów, które kobietom w okresie menopauzy pomagają ukoić nerwy, a także chronią je przed osteoporozą i miażdżycą. Zawarty w nich flawonoid - genisteina - hamuje rozwój komórek rakowych. Ponadto, kiełki koniczyny są   źródłem dobrze przyswajalnego wapnia i magnezu. Kiełki te regulują funkcjonowanie układu nerwowego i trawiennego. Posiadają także właściwości odtruwające i wykrztuśne dzięki czemu pomagają przy astmie i zapaleniu oskrzeli.  

 7. GORCZYCA

Po jej kiełki powinny sięgnąć zwłaszcza osoby borykające się z niestrawnością, zaparciami, nieżytem żołądka i jelit oraz wszelkimi innymi chorobami układu trawiennego. Mają one bowiem działanie przeciwzapalne, przeczyszczające, pobudzające trawienie i powlekające. Pomagają również w odbudowaniu naturalnej flory bakteryjnej jelit. Dodatkowo działają bakterio i grzybobójczo, co sprzyja wzmacnianiu odporności. Kiełki gorczycy mają wyrazisty, pikantny smak, dlatego można ich użyć zamiast szczypiorku do posypania jajecznicy czy twarożku.  

8. KOZIERADKA

Jej kiełki są bogatym źródłem białka, żelaza a także witaminy C i beta-karotenu. Wspierają pracę wątroby, dzięki czemu przyczyniają się do usuwania toksyn z organizmu. Usprawniają także wchłanianie pokarmu poprzez zwiększenie wydzielania soków trawiennych. Ponadto, stymulują wytwarzanie czerwonych krwinek, działają przeciwzapalnie i osłonowo na błonę śluzową układu pokarmowego, dzięki czemu są przydatne m.in. przy wrzodach żołądka. Hodując kiełki kozieradki samodzielnie trzeba uważać by nie wyrosły zbyt duże gdyż wtedy stają się gorzkie. Mają dość specyficzny smak więc nie należy z nimi przesadzać. Sprawdzą się jako dodatek do potraw z ryżu i warzyw.  

 9. RZEŻUCHA

Rzeżucha, zwana także pieprzycą, gości niemal na wszystkich polskich stołach w okresie Wielkanocy. Warto jednak wiedzieć, że jej kiełki są nie tylko ozdobne ale i bardzo zdrowe. Dlatego dobrze siać je częściej niż raz do roku. Rzeżucha zawiera dużo witaminy C i PP, a także potasu, wapnia, magnezu, i siarki dzięki czemu korzystnie wpływa na cerę paznokcie i włosy. Działa moczopędnie, a poprzez stymulacje wydzielania żółci i soków trawiennych poprawia trawienie. Ma także działanie krwiotwórcze. Dzięki wysokiej zawartości jodu pomaga regulować funkcjonowanie tarczycy. Jej ostry smak świetnie komponuje się z żółtym serem i jajkami. 

10. RZODKIEWKA

Jej kiełki są świetnym sprzymierzeńcem w walce z przeziębieniem. Zawierają sporo witaminy C (ok. dwa i pół razy więcej niż dorosła roślina), a dodatkowo działają przeciwzapalnie, dezynfekująco i wykrztuśnie, dzięki czemu pomagają oczyścić drogi oddechowe. Są dobrym źródłem potasu, magnezu i wapnia. Zawarte w nich cynk i siarka nie tylko pomagają zwalczyć przeziębienie, ale także poprawiają wygląd skóry paznokci i włosów. Kiełki te zaleca się osobom zagrożonym anemią albo zmagającym się z chorobami wątroby i dróg żółciowych. W smaku przypominają dorosłą rzodkiewkę więc można dodawać je do jajek, twarożku czy sałatek.  

11. SŁONECZNIK

Nie bez przyczyny jego kiełki należą do najpopularniejszych. Ich łagodny, lekko orzechowy  smak sprawia, że są uniwersalnym i lubianym dodatkiem. Dostarczają organizmowi pierwiastków niezbędnych do budowy zdrowych zębów i kości takich jak fosfor i wapń  oraz żelaza potrzebnego w procesie krwiotwórczym. Ze względu na wysoką zawartość magnezu, cynku, potasu i miedzi są szczególnie wskazane dla wegetarian, których dieta często narażona jest na ich niedobory. Są podobnie jak inne kiełki bogatym źródłem białka i nienasyconych kwasów tłuszczowych omega 3. Poprawiają także przemianę materii, ułatwiając trawienie węglowodanów. Szczególnie korzystny wpływ, kiełki słonecznika mają na cerę. Pomagają w walce z trądzikiem i innymi chorobami skóry.  

12. SOCZEWICA

Kiełki soczewicy są niezwykle bogatym źródłem witamin z grupy B, szczególnie kwasu foliowego, dlatego jeść je powinny zwłaszcza kobiety w ciąży. Ponadto, zawierają one  witaminy C i E. oraz spore ilości: białka, wapnia, cynku, żelaza, potasu, magnezu, i fosforu. Poprawiają więc stan włosów, zębów i paznokci. Mają działanie antynowotworowe. Dzięki wysokiej zawartości witaminy C i swoim właściwościom wirusobójczym, podnoszą odporność i pomagają zwalczać przeziębienia. Wspierają leczenie takich chorób jak cukrzyca, kamica żółciowa i miażdżyca. Kiełki soczewicy mają delikatny smak co sprawia, że są uniwersalnym dodatkiem zarówno do ciepłych jak i zimnych dań.  

13. SOJA

Jej kiełki jako jedne z pierwszych zostały docenione w zdrowym żywieniu. Najczęściej spotkać je można oczywiście w daniach kuchni azjatyckiej, gdyż stamtąd pochodzą. Ponieważ jednak są dość neutralne w smaku można je używać niemal do wszystkich potraw. Warto wiedzieć, że kiełków tych lepiej nie spożywać na surowo. Lekko podduszone przez kilka minut w wodzie lub na parze będą smaczniejsze a zawarte w nich substancje łatwiej przyswajalne. Kiełki soi mają w składzie aż 40% białka oraz sporo witamin: A, B1, C i K a także  minerałów: fosforu, miedzi, potasu, żelaza, manganu i magnezu. Są jednocześnie bogatym źródłem nienasyconych kwasów omega 3. Pozytywnie wpływają na wygląd skóry. Poprawiają nastrój i zaostrzają apetyt. Obniżają ciśnienie krwi oraz poziom „złego” cholesterolu. Zawierają dużo fito estrogenów, dlatego powinny je włączyć do swego jadłospisu szczególnie kobiety w okresie menopauzy. Regulują gospodarkę hormonalną i pracę układu nerwowego.  

Kiełki różnią się jak widać między sobą smakiem i właściwościami. Jeśli więc zastanawiacie się, które z nich wrzucić do koszyka na najbliższych zakupach być może pomoże powyższy przegląd. Niezależnie jaki rodzaj kiełków wybierzecie, wasz organizm na pewno na tym skorzysta.