WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE JELITA GRUBEGO - DIETA
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) to przewlekły nieswoisty proces o charakterze zapalnym, dotykający błonę śluzową jelita grubego. Dodatkowo o niewyjaśnionej etiologii i najczęściej przewlekłym przebiegu, z okresami zaostrzeń i remisji. Jedynie przypuszcza się, że ta jednostka chorobowa może być uwarunkowana przez różne czynniki, do jakich zalicza się m.in.: czynniki genetyczne, środowiskowe, dietetyczne, infekcje, procesy immunologiczne, zaburzenia metabolizmu krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych w kolonocytach, działanie wolnych rodników, tlenku azotu, zmiany w składzie śluzu. Proces zapalny dotyczy takiego odcinka przewodu pokarmowego jak jelito grube i zawsze dotyczy odbytnicy, w niektórych przypadkach może rozszerzać się na okrężnicę. Na przestrzeni lat nie zaobserwowano by zajmował jelito cienkie. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego najczęściej dotyka ludzi młodych, widać to w przeprowadzonych licznych badaniach, w których jak się okazuje najwięcej zachorowań występuje pomiędzy 20 a 40 rokiem życia, co ciekawe u około 15-20% przypadków rozpoczyna się u dzieci i młodzieży szkolnej.
Zobacz również: Stan zapalny - Top 10 produktów, które z nim walczą
NAJCZĘSTSZE OBJAWY WRZODZIEJĄCEGO ZAPALENIA JELITA GRUBEGO:
Pojawiają biegunki, którym towarzyszy bolesne parcia na stolec. Często dochodzi do konieczności wielokrotnego w ciągu dnia wypróżnienia „pod ciśnieniem” (tzw. stolce parskające, tzn. z równoczesnym nagłym wydaleniem pewnej ilości gazów).
Może pojawić się stan podgorączkowy.
Utrata apetytu.
Niedokrwistość, osłabienie.
Stolec może przybierać różną konsystencję (od wodnistej do półpłynnej), określany jako cuchnący, często obserwuje się w nim domieszki śluzu, treści ropnej, a także i świeżą krew.
Pacjenci skarżą się na uczucie wzdęcia brzucha.
Kolejną dolegliwością związaną z WZJG są bóle skurczowe o lokalizacji odpowiadającej zajętemu procesem chorobowym odcinkowi jelita grubego.
CZY NIEWŁAŚCIWE NAWYKI ŻYWIENIOWE MOGĄ STAĆ SIĘ PRZYCZYNĄ WRZODZIEJĄCEGO ZAPALENIA JELITA GRUBEGO?
Swoiste jak i nieswoiste czynniki środowiskowe oraz odżywcze mogą powodować wystąpienie lub zaostrzenie chorób zapalnych jelit. W najnowszych wynikach licznie prowadzonych badań nad WZJG, wskazuje się na negatywny wpływ diety obfitującej w cukry proste, silnie przetworzone produkty spożywcze, tzw. śmieciowe jedzenie oraz stres na zwiększenie ryzyka wystąpienia lub zaostrzenia choroby. Negatywny wpływ wykazują także obecne w diecie konserwanty oraz środki spulchniające.
Zobacz również: Problemy gastryczne u sportowców
DIETA WE WRZODZIEJĄCYM ZAPALENIU JELITA GRUBEGO
Osoby cierpiące na WZJG powinny korzystać z diety lekkostrawnej. Sięgając w sklepie po pieczywo, wybierać jasne z mąki oczyszczonej, bułki pszenne, sucharki, biszkopty. Makarony także powinny być wykonane z jasnej mąki pszennej. Kasza powinna być drobna np. manna (choć nie wszyscy chorzy ją tolerują), ryż biały. U większości osób cierpiących na wrzodziejące zapalenie jelita grubego obserwuje się brak tolerancji na mleko i jego przetwory. W diecie mogą pojawiać się np. jaja kurze ale w wersji gotowanej na miękko lub jako omlety na parze, nie smażonej na tłuszczu np. masełku. Jeżeli mowa o tłuszczu, to faktycznie zaleca się by chorzy wykluczyli z diety produkty zawierające duże ilości tłuszczu pochodzenia zwierzęcego np. tłuste mięso, wędliny, podroby, smalec, łój, konserwy. W przypadku ryb można sięgać po chude gatunki (np. dorsz, leszcz), ale raczej starać się omijać tłuste i te z marynaty lub wędzonych (zobacz: Dieta niskotłuszczowa - specjalny sposób żywienia). W diecie powinny pojawić się warzywa, jednak nie w formie na surowo. Wcześniej zaleca się gotowanie i rozdrabnianie warzyw lub wypijanie w postaci soków. Właściwie większość warzyw można spożywać we WZJG, powinno się jednak uważać na takie wyjątki jak: brokuły, brukselka, kalafior, fasola, rzodkiewka, kapusta, kalarepa – wszystkie, które mają właściwości wzdymające. Owoce również powinno spożywać się po wcześniejszej obróbce – przetarciu, ugotowaniu, zblendowaniu, upieczeniu. Nie zaleca się spożywania takich owoców jak: czereśnie, gruszki. Generalnie powinno się uważać na błonnik, który może podrażniać przewód pokarmowy osoby cierpiącej na WZJG i zaostrzać stan chorobowy. Do kolejnych modyfikacji w stylu życia należy także wykluczenie alkoholu, rezygnacja z palenia papierosów i śmieciowego jedzenia, wypijania płynów gazowanych, zawierających kofeinę. Są to ogólne zalecenia. Dietetycy wskazują na konieczność dobierania diety do indywidualnych potrzeb pacjenta. Może okazać się, że danej osobie cierpiącej na WZJG, niektóre z produktów zalecanych w tej diecie będą szkodzić, je też wtedy należy wyeliminować i poszukać alternatyw, by nie dopuścić do wystąpienia niedoborów pokarmowych.
Zobacz również: Jaki jest wpływ alkoholu na organizm?
Piśmiennictwo:
Rump J.A. et al.: Ein neues ANCA – Muster in Seren Patienten mit Colitis ulcerosa. Immun. Infekt. 1992, 20:16-19.
B Polińska, J Matowicka-Karna, H Kemona - Journal cover, 2015 Integlia M.J. et al.: Pediatric inflammatory bowel disease. Cur. Opin. Gastroenterol. 1996, 12:345:351.
H Ciborowska, RA Dietetyka - Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2007