WŁAŚCIWOŚCI PIGWY I WYKORZYSTANIE W KUCHNI
W Polsce pigwa należy do roślin, które przede wszystkim zdobią nasze ogrody lub wykorzystuje się ją w celach leczniczych. Niestety, gdy owoce pigwy pojawią się w sprzedaży, szczególnie w okresie jesienno-zimowy, w licznych marketach/sklepach, niewielu konsumentów wie co można z nimi zrobić po zabraniu do domu, dlatego często rezygnują z ich zakupu. Może jednak warto dowiedzieć się jakie są właściwości pigwy? W tym artykule postaramy się przybliżyć temat związany z pigwą, jej obecnością w naszej diecie i nie tylko.
PIGWA – EGZOTYCZNA ROŚLINA?
Pigwa należy do roślin wieloletnich, z rodziny różowatych. Jak wygląda? Możemy wyobrazić sobie, ją jako duży krzew lub średniej wielkości drzewo, które gdy kwitnie, zachwyca kolorem białych lub różowych kwiatów. Jej nazwa łacińska brzmi „Cydonia oblonga Mill”, co jest związane z Kretą - miejscem, w jakim przed laty była uprawiana w sposób powszechny. Już starożytni Grecy, wiedzieli, że spożywanie owoców pigwy może przynieść wiele korzyści dla ich zdrowia. Wielu uznawało je za silny afrodyzjak, składając je w ofierze Afrodycie, bogini miłości.
Czy jest owocem dla nas w Polsce egzotycznym? Co prawda, roślina ta pochodzi, m.in. z obszarów takich jak: Iran, południowo- wschodnia Arabia, Azja mniejsza. Następnie trafiła do krajów Europy Południowej, a później także do Polski. Jest u nas jedną z roślin, które uprawia się od lat, chociaż do tej pory wiele osób myli ją z pigwowcem, a niektórzy nigdy jeszcze o niej nie słyszeli.
Zobacz również: Owoce egzotyczne - czyli jakie właściwości ma tropikalna słodycz?
OWOC PIGWY – JAK WYGLĄDA? JAKIE ZASTOSOWANIE W KUCHNI?
Owoce pigwy są żółte, duże i bardzo twarde, ale zarazem łagodne w smaku i silnie aromatyczne. Wbrew pozorom, znajdują szerokie zastosowanie w naszej kuchni, także z łatwością można włączyć je do naszej diety, wykorzystując na X sposobów. Spoglądając na nie, możemy pomyśleć, że przypominają wyglądem jabłko lub gruszkę. Występuje wiele odmian pigwy, różniących się owocami, zaczynając o takich, które mają twardy/ „skamieniały” (zawiera komórki kamienne) miąższ nie nadający się do jedzenia, po mniej twardszy i bardziej smaczny – taki znajdziemy właśnie na ryneczkach (najbardziej popularne odmiany to Portugalska i Bereczki).
W kuchni na ich bazie można przygotować:
nalewki
syropy
kompoty
galaretki
konfitury
Pojawia się także jako pigwa do herbaty na zimę i nie tylko ;)
Niestety, owoce pigwy nie nadają się do zjedzenia „na surowo”, ponieważ są bardzo kwaśne i w dodatku twarde. Niektórzy działkowcy, zajmujący się ich uprawą w celach przede wszystkich ozdobnych, nazywają je „polskimi cytrynami”.
PROZDROWOTNE WŁAŚCIWOŚCI PIGWY
Zjadając konfitury wykonane z owoców pigwy (idealnie komponują się ze smakiem jabłek), pijąc kompoty przyrządzone na ich bazie lub sięgając po syropy z pigwy (szczególnie osoby narażone na obniżoną odporność), możemy liczyć na to, że sięgamy po sporą dawkę zdrowia w naturalnej postaci, dlaczego? Oto kilka przykładowych właściwości pigwy i korzyści płynących dla naszego zdrowia, wynikających z włączenia do diety opisywanej rośliny:
Owoce pigwy to bogactwo, m.in. potasu (5% dziennego zapotrzebowania), żelaza, magezu oraz witamin z grupy B oraz witaminy C i A.
Duża liczba pektyn znajdujących się w owocach pigwy, korzystnie wpływa na przewód pokarmowy człowieka, jego funkcjonowanie, poprawiając także rytm wypróżnień, zapobiega biegunkom i pomaga zwalczać uciążliwe wzdęcia. Według niektórych doniesień w literaturze, pigwa, ma działanie także zapobiegające wymiotom.
We współczesnej fitoterapii wykorzystuje się przetwory wykonane na bazie pigwy w celu m.in. poprawy apetytu, wspomagającej regenerację wątroby, poprawy profilu lipidowego czy gospodarki węglowodanowej. Dodatkowo pobudza przemianę materii i może znaleźć swoje zastosowanie w terapii odchudzającej.
Pigwa okazuje się także pomocna w leczeniu przeziębień, wspomaga naturalna odporność organizmu, działa wzmacniająco. Dzieje się tak zapewne ze względu na to, iż pigwa to bogactwo antyoksydantów. W 100g owoców pigwy znajdziemy ok. 16 mg witaminy C. W przypadku wystąpienia kaszlu lub grypy, w medycynie niekonwencjonalnej, zaleca się w celach leczniczych, wypijanie soku wykonanego na bazie owoców pigwy z dodatkiem miodu np. lipowego, co ma za zadanie „podnieść na zdrowiu” chorego.
Dla osób zmagających się z przejedzeniem lub trudnościami w trawieniu, zielarze zalecają przygotowanie i spożycie maceratu lub naparu z nasion pigwy. Takie regularne wypijanie naparu może łagodzić nie tylko niestrawność, ale także dolegliwości związane z refluksem żołądkowo przełykowym. Jednak powinno odbywać się to pod okiem specjalisty, dietetyka lub lekarza, który podpowie nam czy nie dojdzie do interakcji z przyjmowanymi lekami oraz przekaże przepis na wykonanie w sposób właściwy i bezpieczny dla zdrowia, opisywanego naparu.
Owoc pigwy ma niski indeks glikemiczny, chociaż z racji, że zjada się go w postaci np. konfitur, dodatek innych składników, może sprawić, że cały produkt wykonany na bazie pigwy będzie miał ten indeks już wyższy (zobacz: Indeks glikemiczny - co to jest?).
Kosmetolodzy także zauważyli korzystne dla człowieka właściwości pigwy. Obecnie wykorzystuje się tę roślinę jako dodatek do kremów przeciwzmarszczkowych, w terapii żylaków odbytu, w leczeniu trądziku (czytaj: Czy żywienie ma wpływ na skórę twarzy?)
Jako ciekawostkę, warto podać fakt wykorzystywania przez „perfekcyjne Panie domu” owocu pigwy, jako idealnego pochłaniacza niechcianych brzydkich zapachów w domu. Jest to naturalny „środek” pochłaniający brzydkie zapachy w szafie lub pomieszczeniach. Co więcej można w tym celu wykorzystać świeży owoc, prosto ze sklepu, bez wcześniejszego jego wysuszenia (czytaj: Odświeżacz powietrza - przyjemny zapach przyczyną nieprzyjemnych powikłań).
Jeżeli po przeczytaniu artykułu, nabrałeś ochoty na zakup pigwy z pobliskiego marketu, najpierw zastanów się jak chcesz ten owoc wykorzystać. Może warto znaleźć wcześniej jakiś ciekawy przepis np. na konfitury lub syrop. Jeżeli zażywasz leki i/lub doskwierają Ci jakieś dolegliwości, warto wcześniej skonsultować z dietetykiem lub zielarzem sens sięgania po pigwę. Jeżeli tak, to należy ustalić w jakiej postaci możesz ją włączyć do swojej diety.
Piśmiennictwo:
SOSNA, IRENEUSZ; CZAPLICKA, MARTA. Ocena wartości produkcyjnej kilku nowych odmian gruszy na dwóch podkładkach. Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn, 2007, 41: 383-388.
Narwojsz, Agnieszka, et al. "Ekstraktywność składników bioaktywnych w procesie otrzymywania nalewki z pigwy." Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 45.3 (2012).
BIAŁEK, Małgorzata, and Jarosława RUTKOWSKA. "POTENCJALNE WYKORZYSTANIE PROZDROWOTNYCH SUROWCÓW ROŚLINNYCH DO ZWIĘKSZANIA WARTOŚCI ODŻYWCZEJ WYROBÓW CIASTKARSKICH." CZASOPISMO NAUKOWO-KULTURALNE 2 (2013): 187-206.
Lewko, J. "Pigwa znana i nieznana. Podkładka." Sad Nowoczesny 37.12 (2009).
Watroba, H. "Pigwa-przybysz z Orientu." Farmer 12 (2014).
Karud, W. "Z pigwa po swiecie." Cukiernictwo i Piekarstwo 6.11 (2007): 80-82.
Szaniawska, Magdalena, Anna Taraba, and Katarzyna Szymczyk. "Budowa, właściwości i zastosowanie antocyjanów." Engineering Sciences & Technologies/Nauki Inzynierskie i Technologie 2.17 (2015).
Hodun, G. "Pigwa pospolita." Działkowiec 10 (2008): 38-39.
Paszkiewicz, Małgorzata, et al. "Immunomodulacyjna rola polifenoli roślinnych." Advances in Hygiene & Experimental Medicine/Postepy Higieny i Medycyny Doswiadczalnej 66 (2012).
Flis, Aleksandra, and Katarzyna Pikul. "CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH KWASÓW OWOCOWYCH STOSOWANYCH W KOSMETOLOGII."
Mlynik, A. "Pigwa-zlote jablko Hellady." Kwiaty 4 (1996).
Dziki, Dariusz, et al. "Wpływ temperatury konwekcyjnego suszenia owoców pigwy (Cydonia oblonga Mill.) na przebieg procesu i wybrane właściwości suszu." Inżynieria Rolnicza 16 (2012): 53-62.
Nahorska, Agata, Magdalena Dzwoniarska, and Barbara Thiem. "Owoce pigwowca japońskiego (Chaenomeles japonica (Thunb.) Lindl. ex Spach) źródłem substancji biologicznie aktywnych."