TKANKA TŁUSZCZOWA - DOBRA STRONA NIECHCIANEGO BALASTU
Tkanka tłuszczowa przywołuje w naszej głowie same nieprzyjemne skojarzenia - nadwagę, otyłość, choroby, mniej atrakcyjny wygląd, problemy ze zmieszczeniem się w ulubione spodnie. Choć istnieją wszelkie dowody na to, że nadmiar tkanki tłuszczowej nie sprzyja dobremu samopoczuciu i zdrowiu to trzeba uświadomić sobie, że tkanka tłuszczowa spełnia również kilka istotnych funkcji fizjologicznych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Przyjrzyjmy się jaka jest dobra strona „niechcianego balastu”.
ILE POWINNO BYĆ TKANKI TŁUSZCZOWEJ W NASZYM ORGANIZMIE?
Adipocyty, czyli komórki tłuszczowe budujące tkankę tłuszczową pojawiają się już w życiu płodowym (a dokładnie w 14. tygodniu życia płodowego). Noworodek posiada około 13% tkanki tłuszczowej, której ilość wzrasta do około 28% pod koniec pierwszego roku życia. W tym okresie adipocyty zwiększają swoją objętość natomiast w okresie dojrzewania rozrost tkanki tłuszczowej następuje w wyniku zwiększania się liczby komórek tłuszczowych. Ilość tkanki tłuszczowej waha się w zależności od płci, wieku, czynników genetycznych, poziomu aktywności fizycznej, a także sposobu żywienia. W organizmie kobiety znajduje się więcej tkanki tłuszczowej niż u mężczyzn. Dla kobiet normę zawartości tkanki tłuszczowej ustalono na poziomie 18-25%, a u mężczyzn na poziomie 13-18%. Nie tylko doprowadzenie do zawyżenia tych wartości i rozwoju nadwagi, bądź otyłości jest niekorzystne dla funkcjonowania organizmu. Niekorzystne są również wartości poniżej normy, ponieważ tkanka tłuszczowa pomimo tego, że nie kojarzy nam się najlepiej, to spełnia również funkcje fizjologiczne, których przykłady zostały zaprezentowane poniżej.
JASNA STRONA TKANKI TŁUSZCZOWEJ
Tkanka tłuszczowa posiada również swoją jasną stronę spełniając różne istotne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu funkcje.
WARSTWA IZOLACYJNA
Tkanka tłuszczowa to, tzw. warstwa izolacyjna, która chroni nas przed utratą ciepła. Główną rolę w procesach termoregulacji, a więc utrzymania odpowiedniej temperatury ciała odgrywa brunatna tkanka tłuszczowa (BAT), która produkuje ciepło.
STABILIZACJA NARZĄDÓW
Tkanka tłuszczowa podskórna oraz okołonarządowa spełniają bardzo ważną funkcję - osłaniają oraz stabilizują nasze narządy wewnętrzne (m.in. nerki).
MIEJSCE REZERW ENERGETYCZNYCH
Jest to funkcja, o której mówi się od dawna i przez dłuższy czas razem z funkcją izolacyjną i stabilizacyjną była uznawana za jedyną dobrą stronę tkanki tłuszczowej. Tkanka tłuszczowa to magazyn zapasów energetycznych pod postacią tłuszczu. Obecność takiego „magazynu” sprawia, że nasze komórki są w stanie pracować nawet w okresie długotrwałego ograniczenia ilości pożywienia. W sytuacji ujemnego bilansu energetycznego, tj. gdy ilość energii, którą dostarczamy do organizmu jest zbyt mała w stosunku do wydatku energetycznego w tkance tłuszczowej następuje hydroliza triacylogliceroli i uwalniane są kwasy tłuszczowe. Trafiają one do krwioobiegu i następuje ich rozprowadzanie do poszczególnych komórek, dla których są one źródłem energii do pracy.
MIEJSCE PRODUKCJI ADIPOKIN
Tkanka tłuszczowa to miejsce produkcji wielu biologicznie czynnych peptydów zwanych adipokinami. Jedną z najobszerniej opisanych jest leptyna - „hormon sytości”. Nadanie takiej nazwy wynika z faktu, że leptyna poprzez oddziaływanie na podwzgórze prowadzi do powstania poczucia sytości. Leptyna wpływa również na działanie osi podwzgórze-przysadka-tarczyca oraz podwzgórze-przysadka-gonady. U kobiet, które mają zbyt mało tkanki tłuszczowej w wyniku obniżenia poziomu leptyny może dojść do zaburzeń miesiączkowania. Innymi funkcjami leptyny jest regulacja hematopoezy (procesu polegającego na wytwarzaniu oraz różnicowaniu się komórek krwi), wpływ na proces gojenie się ran oraz przebieg reakcji immunologicznych. Leptyna produkowana jest głównie przez tkankę tłuszczową podskórną, ale także przez tkankę tłuszczową trzewną, łożysko, mięśnie szkieletowe, mózg oraz żołądek. Inną adipokiną, która produkowana jest przed tkankę tłuszczową (głównie podskórną) jest adiponektyna. Coraz więcej mówi się o jej pozytywnym wpływie na organizm, co wynika, m.in. ze zwiększania insulinowrażliwości, oksydacji kwasów tłuszczowych, zużycia glukozy w mięśniach, a jednocześnie osłabiania procesu glukoneogenezy w wątrobie i procesu miażdżycowego. Stężenie adiponektyny zmniejsza się u osób otyłych oraz pod wpływem insuliny i triacylogliceroli natomiast rośnie wraz ze wzrostem stężenia cholesterolu HDL.
PODSUMOWANIE
Należy pamiętać, że ilość tkanki tłuszczowej w organizmie powinna być kontrolowana i nie powinniśmy dopuszczać zarówno do tego, aby było jej zbyt mało, jak i zbyt dużo. W tym przypadku reguła „im więcej tym lepiej” nie będzie skuteczna, ponieważ nadmiar tkanki tłuszczowej również wiąże się z zagrożeniem dla zdrowia. Powinniśmy zadbać o to, by ilość tkanki tłuszczowej utrzymywała się na takim poziomie, który sprawi, że będzie ona spełniała jedynie swoje fizjologiczne, a nie patologiczne funkcje.