ALERGIA KRZYŻOWA

Liczba osób cierpiących z powodu alergii ciągle wzrasta. Jeśli należymy do grupy alergików, dobrze wiemy, że życie z alergią wymaga od nas ostrożności, która pozwala nam ograniczyć kontakt z alergenami. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy pomimo przestrzegania zaleceń pojawiają się u nas objawy alergii. W takich momentach warto zastanowić się, czy w wystąpiła u nas alergia krzyżowa.

CZYM JEST ALERGIA KRZYŻOWA?

Alergia krzyżowa dotyczy najczęściej reakcji organizmu na alergen inhalacyjny i alergen pokarmowy. Mechanizm tego typu reakcji związany jest z tym, że alergeny posiadają takie same odcinki aminokwasów będące alergenami. W związku z tym osoby uczulone, np. na pyłki roślinne, czy kurz mogą obserwować u siebie występowanie objawów alergicznych po spożyciu określonych pokarmów, co wynika z tego, że konkretny produkt ma taki sam odcinek aminokwasów, jak, np. uczulający taką osobę kurz domowy. Warto być świadomym istnienia tego typu reakcji krzyżowych pomiędzy alergenami inhalacyjnymi, a pokarmowymi, ponieważ być może uchroni nas to przed atakiem paniki, gdy zaobserwujemy u siebie niepożądane objawy po spożywaniu określonych produktów. Warto być również świadomym tego, że występowanie alergicznych reakcji krzyżowych nie jest regułą. U części z osób cierpiących z powodu alergii może dojść do tego typu reakcji, a u innych taka reakcja się nie pojawi. Wobec tego nie należy wyrzucać ze swojego jadłospisu wszystkich produktów, które mogą wywoływać alergię krzyżową „na zapas”. Należy po prostu obserwować swój organizm, przyglądać się temu co zjadamy, aby w przypadku wystąpienia alergicznej reakcji krzyżowej łatwiej ją zdiagnozować. Pamiętajmy, że wiele produktów, które mogą wywoływać alergiczne reakcje krzyżowe posiada wysoką wartość odżywczą, więc jeśli usuniemy je z jadłospisu profilaktycznie, możemy pozbawić się wielu cennych składników i nabawić niedoborów.

PRZYKŁADY ALERGII KRZYŻOWYCH

Wiedząc już czym są alergiczne reakcje krzyżowe, przyjrzyjmy się w przypadku jakich pokarmów mogą się one pojawić.

- Pyłki brzozy: gruszka, jabłko, morela, wiśnia, mango, kiwi, brzoskwinia, surowa marchewka, świeży pomidor, curry, pieprz, mak.

- Pyłki traw: kiwi, melon, arbuz, pomarańcza, arbuz świeży pomidor, kasztan jadalny, orzechy, żyto, pszenica.

- Pyłki leszczyny: orzechy laskowe.

- Bylica: melon, seler, papryka, marchew, koperek, koper włoski, przyprawy: pieprz, curry, cynamon, czosnek, kminek, kolendra.

- Sierść kota: mięso wieprzowe.

- Roztocza kurzu domowego: krewetki, homary, kraby, raki, langusty.

- Pióra ptasie: jajka, drób (zobacz: Potrawy bez jajek - czym je zastąpić?)

- Lateks: awokado, kiwi, banan, kasztan jadalny, gryka, figi, papaja.

Ponieważ lista alergenów jest długa, są to jedynie przykładowe reakcje krzyżowe, jakie mogą wystąpić pomiędzy poszczególnymi alergenami.

OBJAWY I DIAGNOSTYKA ALERGII KRZYŻOWYCH

Tak jak to zostało wcześniej wspomniane, alergiczna reakcja krzyżowa nie musi występować w każdym przypadku. Niektóre z nich występują częściej (np. powiązane z pyłkami roślin), a inne rzadziej (np. związane z roztoczem, czy ptasimi piórami). Nie należy zatem z góry wykluczać wszystkich produktów z jadłospisu, które mogą wchodzić w alergiczne reakcje krzyżowe, tym bardziej, że jeśli przeanalizujemy listę przykładowych reakcji widzimy, że znajduje się na niej wiele cennych owoców, czy warzyw. Zamiast wykluczać wszystkie produkty „na zapas” warto obserwować swój organizm i zapoznać się z listą objawów, które powinny nas zaniepokoić. Wyjątek powinny stanowić osoby z dużym ryzykiem lub już przebytym szokiem anafilaktycznym. W takich przypadkach zaleca się niezwykłą ostrożność w spożywaniu potencjalnych alergenów krzyżowych i wyeliminowanie ich z jadłospisu. Do objawów, które mogą świadczyć o alergicznej reakcji krzyżowej należą, m.in.:

- kaszel,

- świąd gardła,

- nieżyt nosa,

- ból brzucha,

- nudności i wymioty,

- biegunka,

- objawy skórne: pokrzywka, rumień, zaostrzenie zmian związanych z atopowym zapaleniem skóry.

Przedstawione powyżej objawy odnoszą się do osób, u których współistnieje alergia inhalacyjna i alergia pokarmowa. Objawy te pojawiają się dość szybko, bo już po 15-30 minutach od zjedzenia pokarmu będącego źródłem alergenów. Dzięki temu łatwo możemy zidentyfikować pokarm, na który nasz organizm źle reaguje. Nie zawsze jednak nasz organizm ułatwia nam rozwiązanie zagadki alergicznych reakcji krzyżowych, ponieważ zdarza się, że ich objawy występują z opóźnieniem. Jeśli zaobserwujemy niepokojące nas objawy należy zgłosić się do lekarza w celu wykonania diagnostyki potwierdzającej występowanie alergicznej reakcji krzyżowej.

Dopiero, gdy w wyniku badań potwierdzimy występowanie tego typu reakcji w naszym przypadku powinniśmy skupić się na zmianie jadłospisu. Jak wygląda diagnostyka alergicznych reakcji krzyżowych? Jej pierwszym etapem jest wywiad lekarski. Warto obserwować swój organizm, ponieważ prawdopodobnie lekarz zapyta nas z jakimi alergenami mogliśmy mieć do czynienia, co zjedliśmy w momencie pojawienia się objawów. Kolejnym etapem diagnozy jest badanie przedmiotowe, a ostatni element diagnostyki stanowią badania laboratoryjne. Jak, więc widzimy potwierdzenie alergicznej reakcji krzyżowej jest procesem wieloetapowym i nie powinniśmy podejmować go na własną rękę.