DIETA DLA OSÓB Z ZESPOŁEM DOWNA
Zespół Downa nie zawsze kojarzony jest z chorobą, która wiąże się z koniecznością stosowania odpowiedniej diety. Jest to błędne myślenie, ponieważ u osób chorych niejednokrotnie diagnozuje się niedoczynność tarczycy, celiakię, cukrzycę typu I, a także skłonność do otyłości. Oznacza to, że właściwy sposób żywienia jest tu jak najbardziej wskazany.
ZESPÓŁ DOWNA – CHARAKTERYSTYKA CHOROBY
Zespół Downa – trisomia 21 to choroba, która powstaje w wyniku pojawienia się dodatkowego chromosomu 21. Jego obecność wiąże się z powstaniem zespołu wad wrodzonych. Większość z nich to cechy dysmorficzne niewielkie wady nie mające znacznego wpływu na jakość życia. Obok nich u osób chorych rozwijają się również duże wady, np. wrodzone wady serca, wady przewodu pokarmowego, czy wady w obrębie układu moczowo-płciowego. Charakterystyczne dla zespołu Downa jest również upośledzenie umysłowe (o różnym stopniu). Oprócz tego mogą pojawić się choroby towarzyszące, które wymagają odpowiedniej diety, m.in. niedoczynność tarczycy, celiakia, czy cukrzyca typu I. Bardzo często obserwuje się również skłonność do otyłości. Szacuje się, że częstość występowania choroby to 1:800 – 1:1000 żywych urodzeń przy czym ważny jest tutaj wiek matki. Prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z zespołem downa jest najwyższe wśród kobiet powyżej 35. roku życia.
JAK POWINNA WYGLĄDAĆ DIETA DLA OSOBY Z ZESPOŁEM DOWNA?
Dobierając dietę odpowiednią dla osoby z zespołem Downa trzeba wziąć pod uwagę kilka bardzo ważnych rzeczy.
1. Skłonność do nadmiernej masy ciała
U osób z zespołem Downa obserwuje się skłonność do nadmiernej masy ciała. Dlatego tak ważne jest odpowiednie zaplanowanie kaloryczności diety i unikanie produktów, które sprzyjają nadwadze i otyłości. W jadłospisie osoby chorej nie powinny znaleźć się produkty, takie jak słodycze, słone przekąski, dania typu fast-food oraz wszystkie inne o dużej zawartości cukrów prostych, nasyconych kwasów tłuszczowych i tłuszczów trans. Ważna jest tutaj edukacja żywieniowa rodziców, ponieważ to oni decydują co trafia na talerz dziecka.
2. Celiakia
W przypadku wykrycia celiakii zachodzi konieczność wprowadzenia ścisłej diety bezglutenowej, ponieważ nawet niewielka ilość glutenu wpływa niekorzystnie na funkcjonowanie jelit i przekłada się na liczne konsekwencje z tym związane. Produkty, które naturalnie nie zawierają glutenu i są dozwolone w diecie osób z celiakią to, m.in.:
- ryż, gryka, proso, amarantus, komosa ryżowa;
- mąki na bazie zbóż bezglutenowych (np. ryżowa, gryczana, jaglana);
- nieprzetworzone mięso, jajka oraz ryby;
- mleko świeże, produkty mleczne o naturalnym smaku, nieprzetworzony ser twarogowy;
- oleje roślinne, masło;
- warzywa i owoce (oprócz tych w panierce z bułki tartej lub w gotowych daniach z dodatkiem produktów zawierających gluten);
Będąc na zakupach warto szukać produktów ze znakiem przekreślonego kłosa, który informuje nas, że produkt jest bezglutenowy.
3. Niedoczynność tarczycy
U osób z zespołem Downa może rozwinąć się również niedoczynność tarczycy, która wymaga wprowadzenia odpowiedniego sposobu żywienia. Powinien on zakładać odpowiednie spożycie pełnowartościowego białka, które jest źródłem tyrozyny – aminokwasu niezbędnego do syntezy hormonów tarczycy. Znajdziemy go, m.in. w mleku, orzechach arachidowych, mące sojowej i nasionach soi, serach żółtych i twarogowych, pestkach dyni, nasionach grochu i soczewicy, czy nasionach sezamu. Oprócz białka ważna jest również ilość i jakość tłuszczu w diecie. Większość powinny stanowić wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, które wykazują działanie przeciwzapalne i korzystnie wpływają na poziom odporności. W diecie przy niedoczynności tarczycy istotne jest także wybieranie produktów o niskim indeksie glikemicznym. Zalecenie to jest bardzo ważne również u osób, które cierpią na cukrzycę. W diecie osoby z niedoczynnością tarczycy nie może również zabraknąć produktów dostarczających pierwiastków, takich jak jod, selen oraz cynk.
4. Wzmacnianie odporności
Nieodłącznym elementem zespołu Downa jest obniżona odporność. Na szczęście jej poziom można znacznie zwiększyć wprowadzając do diety odpowiednie produkty. Zaliczamy do nich te, które są bogate w kwasy tłuszczowe omega-3 (tłuste ryby morskie, orzechy, wybrane oleje roślinne, zielone warzywa liściaste), witaminę C (porzeczki, truskawki, owoce dzikiej róży, owoce cytrusowe, natka pietruszki, papryka), beta-karoten (papryka, pomidory, marchewka, jarmuż, morele, brzoskwinie), fitoncydy o działaniu bakteriobójczym (czosnek, cebula) oraz witaminę D (tłuste ryby morskie, jajka, mleko).