ZESPÓŁ POLICYSTYCZNYCH JAJNIKÓW A DIETA
Zespół policystycznych jajników (ang. polycystic ovary syndromePCOS), przez niektórych lekarzy nazywany także zespołem wielotorbielowatych jajników, drobnotorbielkowatych jajników. Wyżej wymieniona jednostka chorobowa, może być dziedziczona, ponieważ ma podłoże genetyczne (1/2 kobiet w rodzinie tj. matek i sióstr może na nią cierpieć). Polega ona na zniszczeniu tkanki jajników, co jest spowodowane występowaniem niedojrzałych pęcherzyków Graffa, których rozwój został zatrzymany jeszcze przed uwolnieniem komórki jajowej. W takim narządzie nie dochodzi do powstania ciałka żółtego, a w miejscu zaniku licznych pęcherzyków tworzą się torbiele, które doskonale widać podczas badania USG.
OBJAWY ZESPOŁU POLICYSTYCZNYCH JAJNIKÓW
PCOS współtowarzyszą insulinooporność, hiperinsulinemia, wysokie stężenie androgenów oraz hormonu luteinizującego. Wszystkie te dolegliwości pobudzają jajniki do wzrostu dużej liczby małych i niedojrzałych pęcherzyków Graafa.
Zobacz również: Insulinooporność - przyczyny, konsekwencje, dieta
Jakie objawy powinny zwrócić Twoją uwagę i nakłonić do wybrania się do lekarza?
Zaburzenia miesiączkowania (zobacz: Jak przetrwać okres? - Dieta dla Pań);
Niepłodność (zobacz: Jak zwiększyć płodność dietą?);
Pojawienie się męskiego typu owłosienia oraz łysienia, trądzik i łojotok;
Występowanie otyłości brzusznej;
Pojawienie się ciemnych plam na skórze (najczęściej na karku oraz pod pachami);
Bóle w obrębie miednicy;
W przypadku występowania PCOS zwiększa się ryzyko wystąpienia rozrostu endometrium i zespołu metabolicznego (nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2, zaburzenia w gospodarce lipidowej); Lekarz może zdiagnozować zespół policystycznych jajników także po:
Rzadko pojawiające się owulacje lub ich zupełny brak;
Objawy związane z nadmierną ilością androgenów w organizmie;
Podczas USG widoczny "sznur pereł".
LECZENIE ZESPOŁU POLICYSTYCZNYCH JAJNIKÓW
Terapia farmakologiczna polega m.in. na stosowaniu hormonalnych środków stymulujących owulację oraz leków zmniejszających wydzielanie lub działanie androgenów. W niektórych przypadkach konieczny jest zabieg chirurgiczny i resekcja części jajników. Dietetycy najczęściej zalecają pacjentkom z PCOS, m.in.:
Redukcje masy ciała pod okiem specjalisty, stosując prawidłowo zbilansowaną i indywidualnie dobraną dietę. Spadek masy ciała może dać nadzieję i możliwość zajścia w ciążę. Wiąże się to z konsultacją z dietetykiem, w sytuacji zdiagnozowania PCOS nie warto zwlekać i zasięgać porad na forach internetowych czy stosować tzw. „diety cud”.
Ogólne wskazówki związane z dietą dotyczą, m.in.:
Urozmaicenia posiłków, korzystania z produktów świeżych i sezonowych, dbanie by w każdym dniu pojawiły się wszystkie potrzebne naszemu organizmowi składniki: białko, węglowodany i tłuszcze, witaminy i minerały oraz błonnik i odpowiednia ilość płynów. Spożywanie dużej ilości warzyw i owoców, zwłaszcza sezonowych. Produktów zawierających białko np. chudy nabiał, chude wędliny, chude mięso i ryby, jaja kurze lub przepiórcze.
Ograniczenie spożycia soli, słodkich przekąsek, cukru, alkoholu (zobacz: Jaki jest wpływ alkoholu na organizm?).
Rezygnacja z tłustych przekąsek, produktów zawierających duże ilości tłuszczu zwierzęcego np. tłuste części mięsa wieprzowego lub wołowego, podroby, smalec.
Włączenie do diety produktów bogatych w tłuszcze roślinne np. olej lniany, oliwa z oliwek, ziarna i orzechy, awokado.
Obecnie prowadzone są badania nad skutecznością stosowania diety bezglutenowej u osób z PCOS. Warto wykonać testy na nietolerancję pokarmową i kiedy jest to konieczne wprowadzić pewne ograniczenia w diecie lub rezygnację z produktów jakich nasz organizm nie toleruje.
Zalecenia dietetyczne powinny także uwzględniać produkty wskazane i przeciwwskazane w insulinooporności i zaburzeniach profilu lipidowego, dlatego tak ważna jest konsultacja ze specjalistą, który zajmie się pacjentem holistycznie.
Zwiększenie aktywności fizycznej – ważne by wcześniej skonsultować się z lekarzem lub fizjoterapeutą i dobrać odpowiedni zestaw ćwiczeń dla stanu zdrowia pacjentki. Jeżeli to możliwe warto by pacjentka dbała o ruch każdego dnia – spacerując, tańcząc, pływając, jeżdżąc na rowerze, rezygnując z jazdy samochodem i wybranie się na pieszo do sklepu.
Piśmiennictwo:
Revised 2003 consensus on diagnostic criteria and long-term health risks related to polycystic ovary syndrome (PCOS). Hum Reprod. 2004 Jan;19(1):41-7.
Goldenberg N, Glueck C. Medical therapy in women with polycystic ovarian syndrome before and during pregnancy and lactation. „Minerva ginecologica”. 1 (60), s. 63–75, luty 2008. PMID: 18277353
Położnictwo i ginekologia, tom 2. Grzegorz H. Bręborowicz (red.). Wydawnictwo Lekarskie PZWL, ss. 705. ISBN 83-200-3082-X.