RODZICE WINNI OTYŁOŚCI DZIECI?

Rodzina to pierwsze środowisko, w jakim przychodzi żyć małemu dziecku. Jest miejscem, które uczy zdrowych i niezdrowych nawyków, kształtowania myśli i przekonań związanych z żywnością. Niewątpliwie otyłość uwarunkowana jest wieloczynnikowo. Rodzina jednak odgrywa jedną z najważniejszych ról dotyczących tworzenia sposobu życia dziecka. Jakie pułapki otaczają nieświadomych rodziców? Jakie są konsekwencje ignorancji opiekunów? Jaka przyszłość czeka otyłe dziecko?  

DEFINICJA OTYŁOŚCI

Otyłość z punktu medycznego definiuje się, jako przewlekłą chorobę metaboliczną, wynikającą z zaburzonej proporcji energii spożywanej i wydatkowanej. W konsekwencji prowadzi to do odkładania się tkanki tłuszczowej i zwiększania masy ciała. Stwarza to ryzyko pogorszenia się stanu zdrowia chwilowo lub przewlekle. Stopień otyłości ocenia się za pomocą BMI (Body Mass Index). U dzieci najczęściej występuje tzw. otyłość prosta, zwana również samoistną, alimentacyjną czy pierwotną. Jest ona konsekwencją źle zbilansowanej diety oraz zbyt małej aktywności fizycznej. Stanowi aż 90% przypadków. Pozostałe 10%, to powikłania wynikające z chorób endokrynologicznych, skutków farmakoterapii czy chorób genetycznych. Warto podkreślać, że otyłość niesie za sobą nie tylko konsekwencje zdrowotne, ale również społeczne i psychologiczne. Oczywiście nie wolno bagatelizować podwyższonego ciśnienia krwi, zaburzeń gospodarki lipidowej, wysokiego stężenia glukozy, problemów kostno-stawowych, chorób układu naczyniowo-sercowego, oddechowego czy endokrynologicznego. Ważne jednak żeby wskazywać również aspekty psychologiczne wiążące się z konsekwencjami otyłości u dzieci.  

RODZINA A OTYŁOŚĆ

Duży wpływ na otyłość dzieci ma funkcjonowanie rodziny. Specjaliści zauważyli, że otyłe dzieci do gabinetów dietetycznych przyprowadzają zazwyczaj otyli rodzice. W 99,9 % problem ich nie wynika z ogólnie przyjętej genetyki, a złych nawyków żywieniowych. Rodziny spożywają wysokokaloryczne, obfite, nieregularne posiłki, których przyczyną jest wzrost tkanki tłuszczowej u wszystkich domowników.

Zobacz również: Regularne posiłki - podstawa zdrowego żywienia

Kolejnym aspektem prowadzącym do nadwagi i otyłości są mass media. Udowodniono, że na działania marketingowe reklam podatne są nie tylko dzieci, ale również rodzice. Wybierają oni chętniej produkty, których przedrostek przed nazwą brzmi: bio, eko, superfoods, niskotłuszczowe, niskokaloryczne. Bardzo łatwo przemawiają do nich hasła reklamowe: mniej cukru, więcej witamin, większe opakowanie, gratis, które nijak przekładają się na jakość produktów. Co więcej według badań rodzice silnie popierają działalność reklam i dalecy są od tego, aby zmniejszyć ich ilość w mediach.

Problem otyłości może wynikać również z różnych postaw rodzicielskich. Zbyt opiekuńczy rodzice powodują, że dziecko nie nabywa umiejętności kontrolowania. Przekłada się to na decyzje związane z jedzeniem. Błędem jest zmuszanie do spożywania posiłków, ustalanie ścisłych pór i racji żywnościowych, nie zważając na głód, stan fizjologiczny czy samopoczucie. Rodzice często nie rozumieją prawidłowości rozwojowych swojego dziecka. Nie znając fizjologii, uważają, że potrojenie masy dziecka w pierwszym roku życia jest zbyt małe. Nie dopuszczają do siebie również myśli o spadającym i rosnącym okresowo apetycie. Brak komunikacji z dzieckiem powoduje, że staje się ono bierne w kwestiach żywienia i nie potrafi ocenić poziomu głodu.

Zobacz również: Przyczyny otyłości - odłóż wymówki na bok

Ważne są również relacje dziecko-rodzic, rodzic-rodzic. W pewnych aspektach otyłość może stać się formą obrony. Stres i brak poczucia bezpieczeństwa związany ze złymi relacjami rodziców oraz niezaspokojone potrzeby rodziców względem dziecka, mogą być przyczyną kompensacji negatywnych emocji. Inne badania udowodniły, że niektórzy rodzice zmniejszają swoje poczucie winy niewypełnionych obowiązków względem pociechy - karmiąc je.  Na koniec badania przeprowadzone na nastolatkach potwierdziły, że dzieci, które określały poziom troski opiekunów bardzo wysoko, rzadziej cierpiały na nadwagę. Inne badania 1044 kobiet ciężarnych oraz ich potomstwa po 3 latach od urodzenia wskazały, że nadmierny przyrost masy u matek wiązał się ze wzrostem tkanki tłuszczowej u ich potomstwa (Oken, 2007). Zauważono również, że karmienie piersią powyżej 16 tygodni wiąże się z niższą masą u dziecka w przyszłości (Scholten, 2008). Problemem jest również niekontrolowane zachowanie rodziców. Na każdy płacz ze strony niemowlaka karmiąca matka reaguje udostępnieniem piersi. To w konsekwencji prowadzi do wyuczenia u dziecka mechanizmu, w którym jedzenie jest gratyfikacją za odczuwany dyskomfort.    Największym zagrożeniem ze strony rodziców jest jednak ich ignorancja. Często bagatelizują oni problem nadwagi u swoich dzieci twierdząc, że jest to całkiem naturalne w danym wieku. Nie widzą oni problemu, uważając, że ich dziecko jest zdrowe, dlatego ma apetyt i tak wygląda. Wygląd potomstwa odzwierciedla również wygląd rodziców, dlatego jakiekolwiek odstępstwa wiążące się z przejściem na dietę, zwiększoną aktywnością odbierane są, jako brak lojalności wobec innych członków rodziny. Tacy rodzice są niestabilni emocjonalnie oraz wykorzystują dzieci do zaspokojenia swoich potrzeb. W psychologii zjawisko to określa się mianem rodziny psychosomatycznej.

Zobacz również: Wychowanie dziecka za pomocą jedzenia  

KONSEKWENCJE OTYŁOŚCI U DZIECI

Wiele badań udowadnia nam, że otyłe dzieci posiadają zaniżone poczucie atrakcyjności. Negatywnie oceniają swój wygląd i czują brak akceptacji ze strony rówieśników. Prowadzi to do smutku, depresji, izolacji i autoagresji. Dzieci takie obwiniają się za swój wygląd i tracą wiarę, we własne możliwości. Otyłe dzieci zmagają się również ze stereotypami wiążącymi się z ich nadmiernymi kilogramami. Tacy ludzie nie zważając na wiek oceniani są, jako leniwi, z niską inteligencją oraz z tendencją do kłamstw. Udowodniono, że dostają oni gorsze stanowiska i zarabiają mniej. Czy takiej przyszłości chcemy dla naszych dzieci? Podsumowując, wiele aktualnych badań skupia się na poszukiwaniu przyczyn środowiskowych, biologicznych czy genetycznych rosnącej otyłości u małych dzieci. Specjaliści podkreślają, że praca z otyłym dzieckiem wiąże się również z pracą nad resztą rodziny. Jakikolwiek sukces gwarantuje tylko zrozumienie przez domowników pułapek, jakie ich otaczają.

Zobacz również wpis o feedersach