DIETA INDYWIDUALNA – KOLEJNE NAUKOWE POTWIERDZENIA, DLACZEGO KAŻDY Z NAS POWINIEN ODŻYWIAĆ SIĘ INACZEJ
Pewnie wielokrotnie zastanawialiście się jaka jest najskuteczniejsza dieta i czy taka w ogóle istnieje? A do wyboru mamy setki, jeśli nie tysiące różnych koncepcji dietetycznych. Na rynku co kilka miesięcy pojawia się kolejna, “rewolucyjna” metoda, która ma stanowić panaceum na współczesną epidemię nadwagi i otyłości. Autorzy diet starają się nas przekonać do swoich racji, wskazując najlepsze, ich zdaniem, sposoby na walkę z nadprogramowymi kilogramami. I tak dla przykładu są to eliminacja (bądź wprowadzenie) pewnych grup produktów, zmiana ilości posiłków, różne pory ich przyjmowania i wiele, wiele innych. Każda z tych diet ma swoje zagorzałe grono zwolenników, dla których okazała się skuteczna i zazwyczaj równie dużą grupę zajadłych przeciwników, którym się nie powiodło. Czy faktycznie problem tkwi w założeniach poszczególnych diet (pomijam te bardziej absurdalne metody, których stosowanie może być niebezpieczne dla zdrowia), a może ich skuteczność zależy od tego, kto daną dietę stosuje? Problem ten nurtuje również naukowców na całym świecie. Wnioski płynące z ich badań są jednoznaczne: nie ma jednej skutecznej diety dla wszystkich - najlepiej sprawdza się dieta indywidualna.
DIETA INDYWIDUALNA - OSTATNIE DONIESIENIA
Rezultaty ostatnich badań w tym zakresie autorstwa dr Williama Barringtona z North Carolina State University zostały przedstawione podczas Międzynarodowej Konferencji Genetyków w Orlando. Eksperymenty prowadzone na myszach wykazały, że wpływ danej diety na organizm różni się znacząco, w zależności od profilu genetycznego badanej jednostki. Oznacza to, że różne osoby powinny mieć też różne, optymalne dla siebie diety. Jest to jeden z argumentów przemawiających za tym, że najskuteczniejsza dieta to dieta indywidualna. Badania dr Barringtona obejmowały cztery rodzaje diet:
Atkinsa (dieta wysokobiałkowa),
śródziemnomorska (bogata w ryby, warzywa i owoce),
japońska (oparta na ryżu i zielonej herbacie)
dieta oparta na wysokoprzetworzonych produktach typu fast food, typowa dla Europy Zachodniej i USA.
W zależności od profilu genetycznego, myszy zostały podzielone na 4 grupy i przez okres 6 miesięcy testowano na nich wpływ wymienionych diet. Zgodnie z przewidywaniami, dieta wysokoprzetworzona prowadziła u myszy do rozwoju otyłości i stłuszczenia wątroby. Nie dotyczyło to jednak wszystkich gryzoni. Częśc z nich, o określonym zestawie genów, nie uległa negatywnym skutkom diety zachodniej. Gryzonie z innej grupy, źle znosiły dietę zachodnią, a dobrze dietę Atkinsa, kolejna grupa reagowała odwrotnie - tolerując dietę zachodnią, chorowały na diecie Atkinsa. W przeprowadzonym eksperymencie nie ograniczano dostępności pożywienia z danej diety. Część gryzoni tyła jedząc więcej, inne natomiast tyły mimo, że dostarczały dużo mniej kalorii. Ten ciekawy mechanizm jest zgodny z badaniami i obserwacjami tych zależności u ludzi, co wynika z dużego podobieństwa genetycznego oraz metabolicznego ludzi i myszy.
TEN SAM POSIŁEK - INNA REAKCJA?
Do podobnych wniosków doszli naukowcy z Weizmann Institute of Science w Izraelu. Badanie prowadzone przez Eran Segal i Eran Elinav obejmowało grupę 800 osób i trwało tydzień. Od wszystkich uczestników zebrano ankiety zdrowotne, przeprowadzono ogólne badanie organizmu, poziomu glukozy, morfologię krwi, oraz zebrano wywiad żywieniowy o dotychczasowej diecie. Ochotnicy otrzymywali od naukowców jednakowe dla wszystkich śniadania, a następnie sprawdzano ich poziom glukozy we krwi, parametr pozostający w ścisłym związku z chorobami takimi jak otyłość czy cukrzyca. Wyniki pomiędzy poszczególnym osobami różniły się radykalnie, choć indywidualne reakcje nie zmieniały się z dnia na dzień. Czy więc indeks glikemiczny poszczególnych produktów stosowany przez lekarzy i dietetyków jest błędny, a wyrzut glukozy po posiłku jest dla każdego zupełnie inny? Wskazuje na to powyższe badanie. Jak sugerują naukowcy glikemia poposiłkowa wynika nie tylko z rodzaju spożytego produktu, ale tego jak organizm tę żywność przetwarza. Wpływ na to mają m.in. czynniki genetyczne, ogólny stan zdrowa, ilość snu, wskaźnik masy ciała, aktywność fizyczna czy mikrobiota zasiedlająca układ pokarmowy. Dlatego też, skuteczna terapia dietetyczna powinna obejmować analizę wszystkich tych elementów w tworzeniu indywidualnie dopasowanej diety. To doświadczenie to kolejna wskazówka w zrozumieniu, dlaczego ta sama dieta działa inaczej na różnych ludziach i polecana jest dieta indywidualna.
Zobacz również: Jedz co chcesz, czyli dieta IIFYM okiem dietetyka
DIETA INDYWIDUALNA - DLACZEGO NIE MA DIETY UNIWERSALNEJ?
Parametry, które powinny być brane pod uwagę przy ustalaniu optymalnej diety to m.in.: płeć, wiek, wzrost, masa ciała, stan zdrowia, poziom aktywności fizycznej, rodzaj wykonywanej pracy czy preferencje kulinarne. Skoro już na pierwszy rzut oka widać, jak bardzo różnimy się między sobą, dlaczego zakładamy, że ta sama dieta będzie równie skuteczna dla wszystkich? Dodatkowo dochodzą kwestie mniej widoczne - genetycznych zależności i osobniczych reakcji na dane produkty, co potwierdzają opisane wyżej badania. Pokrywa się to z praktyką dietetyków w pracy z pacjentami. Jedynie wnikliwa, analiza każdego przypadku osobno i późniejsza odpowiednia współpraca dietetyka z pacjentem, pozwala na skonstruowanie optymalnej diety indywidualnej.
Zobacz również: Przyczyny otyłości - odrzuć wymówki na bok
Autor: Michał Płecha
Piśmiennictwo:
Zeevi D, Korem T, Zmora N, Israeli D, Rothschild D, Weinberger A, Ben-Yacov O, Lador D, Avnit-Sagi T, Lotan-Pompan M, Suez J, Mahdi JA, Matot E, Malka G, Kosower N, Rein M, Zilberman-Schapira G, Dohnalová L, Pevsner-Fischer M, Bikovsky R, Halpern Z, Elinav E, Segal E. Personalized Nutrition by Prediction of Glycemic Responses. Cell. 2015 Nov 19;163(5):1079-94. doi: 10.1016/j.cell.2015.11.001. PubMed PMID: 26590418.
William T. Barrington, The 28th International Mammalian Genome Conference. Mammalian Genome, 06.2015, Volume 26, Issue 5, 201–209