ZIOŁA LECZNICZE W DOLEGLIWOŚCIACH ŻOŁĄDKOWO-JELITOWYCH

Czy są jakieś zioła lecznicze, które można podać, spiesząc z pomocą dla „rodzinnego łakomczucha”? Zbliża się okres „świątecznego obżarstwa”. Niektórym z nas uda się zachować umiar w spożyciu potraw goszczących na wigilijnych stołach oraz piciu trunków proponowanych przez gospodarza domu. Jednak z całą pewnością, znajdą się także i tacy, dla których z początku zjedzenie dużej porcji, każdej serwowanej potrawy, nie będzie problemem. Wielu z nas narzeka także na inne dolegliwości żołądkowo – jelitowe, które nie zawsze są związane z okresem świątecznego przejadania się. Niestety, wiele osób przez cały rok zmaga się z takimi dolegliwościami, jak: zaparcia, biegunki, nudności, bóle brzucha. W jaki sposób i które zioła w kuchni mogą pomóc im w polepszeniu stanu zdrowia?

HERBATY ZIOŁOWE NA WSPOMAGANIE LECZENIA

Naturalnie herbaty ziołowe nie mogą stanowić podstawy terapii w poważnych jednostkach chorobowych. Wszystkie długotrwające dolegliwości powinny być skonsultowane z lekarzem i dietetykiem. Po wykonaniu badań diagnostycznych, ustaleniu przyczyny nieprzyjemnych objawów, należy zastanowić się nad obraniem najlepszej drogi „uwolnienia” pacjenta od cierpienia, w niektórych przypadkach konieczna może okazać się farmakoterapia, w innych zmiana nawyków żywieniowych z włączeniem ziołolecznictwa. O tym jednak powinien decydować lekarz i dietetyk, nie powinniśmy w takich sytuacjach działać samodzielnie, w końcu chodzi o nasze zdrowie. Niestety oprócz pozytywnego wpływu na nasz organizm, zioła lecznicze w niektórych przypadkach mogą być niebezpieczne (np. przy przyjmowaniu leków może dochodzić do interakcji, w niektórych jednostkach chorobowych określone zioła mogą nasilać negatywne objawy i być niebezpieczne dla zdrowia i życia), dlatego tak ważne jest by ich stosowanie odbywało się pod kontrolą specjalisty.

WARTE ZAPAMIĘTANIA!

Pojedyncze zioła lub preparaty ziołowe powinny być kupowane w aptekach lub zielarniach, ewentualnie można samemu uprawiać zioła w ogródku. Jednakże nie należy sięgać po zioła lecznicze z niewiadomych źródeł. Zaleca się zachować ostrożność przy zakupie mieszanek „cudownych i uzdrawiających” ziół (najczęściej tzw. azjatyckich), sprzedawanych przez internet lub osoby prywatne. Nie znamy składu ww. mieszanek i trudno jest nam określić czy nie znajdują się w nich związki trujące dla naszego organizmu.

ZIOŁA NA TRAWIENIE

Warto wiedzieć, że stosowanie ziół mających gorzki posmak, będzie sprzyjało lepszemu trawieniu, należą do nich, m.in. mniszek lekarski, krwawnik pospolity, anyż, kruszyna czy popularny dzięgiel. Wypicie 1 filiżanki naparu, z któregoś z wymienionych ziół lub dodanie do potrwy jałowca, wpływa na poprawienie procesów trawiennych, zwiększenie wydzielanej ilości kwasu solnego w żołądku oraz enzymów odpowiadających za przebieg trawienia poszczególnych składników pochodzących z pożywienia. W dodatku, taki nawyk może wzmagać tempo przemiany materii i wpływać na masę ciała, wspomagając odchudzanie.

CZY WIESZ, ŻE...?

Jeżeli wiesz, że czeka Cię obfita uczta z okazji świąt lub innej uroczystości, warto pomyśleć, albo o zachowaniu umiaru w jedzeniu i piciu lub zaopatrzyć się w miętę pieprzową i zaparzyć 1 łyżkę suszu na 1 kubek wrzątku. Napar z liści mięty pieprzowej wspomaga trawienie, działa łagodząco na skurcze mięśni gładkich, zmniejsza uczucie wzdęcia. Jednak, u niektórych osób wypicie z naparu mięty, może wywoływać lub nasilać zgagę. Więcej o mięcie we wpisie "Mięta - wyjątkowa roślina" 

Duża ilość flawonoidów w dziurawcu sprawia, że roślina ta wykazuje działanie rozkurczające na nasz przewód pokarmowy. Dzięki czemu niweluje uczucie wzdęcia i kurczowe bóle brzucha, jakie odczuwać możemy po przejedzeniu. W dodatku pobudza drogi żółciowe i wydzielanie żółci, dzięki czemu ułatwia trawienie tłustych posiłków. Tak więc dziurawiec może być stosowany nie tylko przy obniżonym nastroju i depresji, ale także możemy po niego sięgać przy kłopotach trawiennych. Choć ostrożność w jego stosowaniu powinny zachować osoby stosujące przewlekle określone środki farmakologiczne, by nie dopuścić do interakcji. Przed użyciem dziurawca lepiej wcześniej skonsultować to z lekarzem i farmaceutą.

ZIOŁA NA WZDĘCIA

Spożywanie określonych dań składających się z produktów mających właściwości wzdymające (np. suche nasiona roślin strączkowych, kalafior, brokuły, cebula) często kończy się dla wielu osób uczuciem, określanym jako „połknięcie balona” czy „czuję, że mam brzuch jak balon”. Na wzdęcia i gazy, z naturalnych metod, najlepsze może okazać się wykorzystanie, m.in. rozmarynu, kopru czy mięty. Dodanie do potraw także cząbru, kminku lub kopru włoskiego może działać profilaktycznie ww. dolegliwościach. Z całą pewnością, gdy przygotowujesz jakieś tradycyjne danie i wiesz, że jego fundamentem jest tłuszcz, nie możesz zapomnieć o dodatku takich przypraw jak właśnie rozmaryn czy koper włoski, to one mają za zadanie pomóc naszemu organizmowi uporać się z tak tłustą i ciężką potrawą. Jeżeli uczucie wzdęcia „dopadnie” twoje dziecko, to według pediatrów możesz zastanowić się nad podaniem mu naparu z kopru i rumianku, jednak powinno to być skonsultowane ze specjalistą.

NIEZASTĄPIONY RUMIANEK DOBRY NA LEPSZE TRAWIENIE I WZDĘCIA!

Pozwolę sobie zatrzymać się na chwilę przy rumianku, który zasługuje na większą uwagę. Z pewnością każdy z nas słyszał o rumianku i znacznie większa cześć zna też jego smak. Jeżeli ktoś za nim nie przepada, może jednak warto zmienić zdanie, ponieważ jest tego wart! Oto jego cudowne właściwości lecznicze, o jakich nie sposób nie wspomnieć:

dzięki obecności flawonoidów i kumaryn, wykazuje działanie przeciwskurczowe, ułatwia oddawanie gazów, wspomaga trawienie (wzmaga wydzielanie żółci biorącej udział w trawieniu tłuszczu).

działa przeciwzapalnie i antybakteryjnie,

Zielarze zachęcają do jego stosowania nie tylko przy niestrawnościach, ale także infekcjach bakteryjnych organizmu, nietolerancjach pokarmowych, nieżytach żołądka oraz w formie osłonowej na żołądek podczas antybiotykoterapii,

mogą go stosować nie tylko osoby dorosłe, ale także dzieci i niemowlęta oraz kobiety w ciąży i karmiące.

Więcej we wpisie  "Wzdęcia - skąd się biorą i jak im zaradzić?"

CO NA NUDNOŚCI?

Czy i ty należysz do osób, które gdy miewają nudności lub wymioty szukają pomocy w kubku ciepłej gorzkiej herbaty czarnej? Jeżeli tak to popełniasz błąd! Ciepły płyn nasila skurcze przepony i wzmaga odruch wymiotny. Najlepszym sposobem jest wypicie wody zimnej ze startym imbirem. Zimna woda hamuje odruch wymiotny, poprzez hamowanie skurczów przepony. Sam imbir zwalcza odczucie nudności, pobudza przewód pokarmowy do pracy i trawienia. Jednak ostrożność w stosowaniu imbiru powinny zachować osoby cierpiące na refluks przełykowo-żołądkowy, gdyż produkt ten może nasilać dolegliwości towarzyszące tej jednostce chorobowej. Jeżeli ktoś nie przepada za smakiem imbiru lub ma na niego alergię, może zastosować przy nudnościach napar z mięty pieprzowej, nie tylko wspomaga trawienie, ale także w efekcie niweluje uczucie nudności.

A gdy nudności są wynikiem choroby lokomocyjnej i pojawiają się podczas podróży?

Gdyby spojrzeć na skład środków oferowanych w aptekach stosowanych w chorobie lokomocyjnej, w niektórych z nich zauważylibyśmy nazwę „kozłek lekarski”. Faktycznie jest on wykorzystywany w celach uspokajających, wyciszających i w chorobie lokomocyjnej. Co więcej nie powoduje uczucia senności i nie otumania, dlatego jest bezpieczny dla osób prowadzących środki transportu. Jednak by móc poczuć jego właściwości, należy stosować go regularnie i przez kilka tygodni.

CO NA BÓLE BRZUCHA?

Gdy mówimy, że „boli nas brzuch” – często określamy w ten sposób silne skurcze mięśni brzucha, których przyczyn pojawienia się może być kilka. Gdy objawy takie występują często i nie możemy sami określić czynników wywołujących te dolegliwości, z pewnością na początku, warto wybrać się do lekarza lub osteopaty. W celu podjęcia działań diagnostycznych lub odpowiednich działań terapeutycznych. Natomiast fitoterapia ofiarowuje nam zioła o właściwościach przeciwskurczowych i działających rozluźniająco, należy do nich, m.in.: waleriana, piołun, krwawnik, lawenda, mięta, a także melisa. Każde z tych ziół może być pomocne i łagodzić niemiłe dolegliwości. Jednak nie można zapominać, że niewłaściwe ich stosowanie (łączenie z przyjmowanymi lekami lub interakcje z żywnością, nadużywanie lub stosowanie w określonych jednostkach chorobowych, w których są przeciwwskazane), może być niebezpieczne. Warto wcześniej skonsultować z lekarzem lub dietetykiem, jakie zioła możesz stosować gdy pojawia się ból brzucha, np. z przejedzenia.

ZIOŁA PRZECZYSZCZAJĄCE NA ZAPARCIA

Gdy dokuczają Ci zaparcia, musisz wiedzieć, że niewłaściwe stosowanie z tego co oferuje nam ziołolecznictwo, może pogłębić twoje problemy. Jeżeli walczysz z zaparciami od kilku miesięcy lub lat koniecznie powinieneś wybrać się do lekarza, dietetyka i osteopaty. Należy sprawdzić czego objawem są zaparcia. Być może to złe nawyki żywieniowe, niska aktywność fizyczna, zbyt mała ilość wypijanych płynów, a może jednak bardziej skomplikowany problem dotykający perystaltyki przewodu pokarmowego, schorzenia związane z układem hormonalnym lub zaburzenia w obrębie układu nerwowego. Nie należy tego bagatelizować. Co więcej stosowanie w takiej sytuacji herbatek ziołowych, może nasilać problem, dlaczego? Wypijanie przeczyszczających naparów ziołowych jeszcze bardziej „rozleniwia jelita”. Jednak jeżeli zaparcia zdarzają się sporadycznie, to możesz w danej sytuacji jednorazowo zastosować napary, np. z kruszyny pospolitej lub senesu.

ZIOŁA NA BIEGUNKĘ

Podobnie jak w przypadku zaparć, częste występowanie biegunki, może być objawem poważnych schorzeń, dlatego tak ważne jest skonsultowanie się z lekarzem i dietetykiem, przed podjęciem decyzji o włączeniu ziołolecznictwa.

Znanym dobrze środkiem niosącym pomoc w biegunce jest czarna jagoda, a dokładnie jej suszone owoce. Napar z nich to skuteczny i sprawdzony środek działający przeciwbiegunkowo. Wystarczy zalać 1 łyżkę suszonych jagód, szklanką letniej wody i po 5-8 minutach odcedzić. Jednak nie zapominaj o zachowaniu umiaru! Wszystko co dobre, w nadmiernych ilościach może zaszkodzić. Zaleca się wypijanie ww. odwaru w ilości ½ do 1 szklanki, 2-3 razy dziennie.

Babka płesznik i lancetowata zalecana jest zarówno w przypadku zaparć (przyczyniając się do zmiękczenia zalegającej w jelitach masy kałowej jak i zwiększenia jej objętości co ułatwia defekację), jak i biegunek (pomaga absorbować nadmiar wody w masie kałowej i pozwala na przywrócenie odpowiedniej konsystencji stolca). Jednak przyjmując babkę, nie można zapomnieć o zwiększeniu ilości płynów wypijanych w ciągu dnia, by nie dopuścić do zaczopowania jelit.  

Czytaj również: Problemy gastryczne u sportowców 

PIŚMIENNICTWO:

Anton R. i wsp.: Tradycyjne rośliny lecznicze: Nutraceutyki czy środki lecznicze? Phytomedicine, Vol. 7, Suppl. II, 1-124, 2000.

Eberwein B: Herbal Medicinal Products – in self--medication and professional therapy worldwide: An overview on trends and problems. Phytomedicine, Vol. 7, Suppl. II, 1-124, 2000.

Lutomski J.: Zioła, fitofarmaceutyki i nutraceutyki. Postępy Fitoterapii nr 1, 4, 2000.

Yamada Y. i wsp.: Phytotherapy Research 1995, 9, 264.