SKROBIA OPORNA – CENNA POŻYWKA DLA DOBRYCH BAKTERII

Słowo „bakteria” kojarzy nam się głównie z antybiotykami, czy chorobą. Jednak ostatnio coraz częściej mówi się o dobrych bakteriach, które zasiedlają nasze jelita i pełnią ważne funkcje: rozkładają niestrawione składniki, biorą udział w syntezie witamin, a także chronią nas przed rozwojem złych bakterii. Fakt, że zdajemy sobie sprawę, iż właściwy stan mikroflory jelitowej (czyli „dobrych bakterii”) ma duży wpływ na nasze zdrowie sprawia, że poszukujemy sposobów na to, by zadbać o jej stan. W tym ważnym zadaniu może pomóc nam skrobia oporna - cenna pożywka dla dobrych bakterii (czytaj również: Prebiotyki - pożywka dla bakterii jelitowych).

SKROBIA, A SKROBIA OPORNA

Skrobia jest polisacharydem roślinnym, który powszechnie występuje w naszym pożywieniu. Znajdziemy ją, m.in. w ziemniakach, makaronach, pieczywie, ziarnach zbóż i nasionach. Skrobia pod wpływem enzymów trawiennych rozkładana jest do glukozy. Cząsteczki glukozy, które budują skrobię występują pod postacią polimerów liniowych - amylozy oraz polimerów rozgałęzionych - amylopektyny. Co w takim razie kryje się pod pojęciem skrobia oporna? Pod pojęciem skrobi opornej rozumiemy skrobię, a także produkty jej degradacji, które nie ulegają trawieniu oraz wchłanianiu w jelicie cienkim. Skrobia oporna zaliczana jest do błonnika pokarmowego (czytaj również: Błonnik pokarmowy w roli głównej). Skrobia oporna jak sama nazwa mówi, jest oporna na działanie naszych enzymów trawiennych, więc w niezmienionym stanie trafia do jelita grubego, gdzie staje się pożywką dla mikroflory jelitowej. Fakt ten decyduje o jej cennych właściwościach, które coraz częściej są „brane pod lupę”, aby wykazać pozytywny wpływ skrobi opornej na stan naszej mikroflory jelitowej (czytaj również: Flora bakteryjna jelit a dieta).

Zobacz również: Typy mąki - pozyskiwanie, wartości odżywcze, przechowywanie

RÓŻNE TYPY SKROBI OPORNEJ

Wyróżnia się kilka typów skrobi opornej:

TYP 1- SKROBIA FIZYCZNIE NIEDOSTĘPNA

Fakt, że jest ona fizycznie niedostępna wynika z tego, że otoczona jest przez ścianę komórkową, która uniemożliwia dostęp enzymów. Taka fizyczna bariera w postaci ściany komórkowej sprawia, że skrobia w nienaruszonym stanie trafia do jelita grubego. Skrobię oporną typu 1 możemy znaleźć, np. w pieczywie z pełnego ziarna (czytaj: Chleb na zakwasie czy na drożdżach? oraz Pieczywo chrupkie okiem dietetyka).

TYP 2 – SKROBIA O WYSOKIEJ ZAWARTOŚCI AMYLOZY

Jest to typ skrobi, która ze względu na wysoką zawartość amylozy nie może być trawiona w stanie surowym. Skrobia staje się dostępna dla enzymów trawiennych dopiero po ugotowaniu produktu. Typ 2 skrobi opornej występuje, np. w mało dojrzałych i niedojrzałych bananach.

Zobacz przepis z użyciem banana: Paleo chlebek bananowy

TYP 3 –  SKROBI ZRETROGRADOWANA (RETROGRADE)

Jest to skrobia, która zmienia swoją strukturę pod wpływem gotowania, a następnie ochłodzenia produktu. Znajdziemy ją zatem w ugotowanych, a następnie schłodzonych produktach skrobiowych (m.in. ziemniakach, ryżu parboiled, fasoli).

TYP 4 – SKROBIA OPORNA WYTWARZANA PRZEMYSŁOWO

Ten typ skrobi opornej nie występuje naturalnie w pożywieniu, lecz jest wynikiem chemicznej, bądź fizycznej (przede wszystkim termicznej) modyfikacji cząsteczki skrobi. Takie działanie sprawia, że staje się ona oporna na działanie enzymów trawiennych. Najpopularniejszym typem skrobi opornej wytworzonej przemysłowo jest HI MAIZE resistant starch.

JAKIE KORZYŚCI NIESIE ZA SOBĄ SPOŻYWANIE SKROBI OPORNEJ?

Coraz częściej mówi się o tym, że produkty skrobiowe warto zastąpić produktami bogatymi w skrobię oporną. Pomimo takich zaleceń  w USA oszacowano, że dzienne spożycie skrobi opornej wynosi około 5g przy czym zalecenia mówią o tym, że skrobia oporna powinna być spożywana w ilości minimum 6g na dobę. Dlaczego zaleca się wprowadzenie produktów dostarczających skrobię oporną do naszego jadłospisu? Jakie korzyści niesie za sobą spożywanie skrobi opornej?

Skrobia oporna nie powoduje wzrostu stężenia glukozy we krwi, ponieważ jest oporna na działanie enzymów trawiennych, a przez to nie jest rozkładana do cząsteczek glukozy. W związku z tym jej spożywanie jest bezpieczne w przypadku osób z cukrzycą, a także w profilaktyce insulinooporności.

Skrobia oporna prawdopodobnie zmniejsza ryzyko rozwoju nieswoistych chorób zapalnych jelit oraz nowotworu jelita grubego. Dokładny mechanizm takiego działania skrobi opornej jest nadal przedmiotem badań naukowych. Uważa się, że najprawdopodobniej takie działanie wynika z faktu, że w wyniku fermentacji skrobi opornej przez bakterie jelitowe powstają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA). Biorą one udział w regulacji transportu przez błonę śluzową jelita, wzmacniają śluzówkową barierę jelitową, a także wykazują działanie immunoregulacyjne, czyli wpływają na działanie układu odpornościowego. Mówi się również o tym, że kwas masłowy wpływa na ekspresję genów oraz na różnicowanie się komórek w jelicie, co może mieć znaczenie w rozwoju raka jelita grubego. Opisywane mechanizmy są wciąż przedmiotem badań, których celem jest zbadanie wpływu spożycia skrobi opornej na zapobieganie nieswoistym chorobom zapalnym jelit oraz nowotworom jelita grubego.

 Skrobia oporna pomaga utrzymać prawidłową masę ciała. Wynika to, m.in. z faktu, że stanowi ona pożywkę dla bakterii zasiedlających nasze jelito grube. Coraz więcej mówi się o tym, że kompozycja mikroflory jelitowej ma wpływ na ilość energii, którą przyswajamy z pożywieniem. Co więcej pod wpływem skrobi opornej wydzielane są hormony, które sprawiają, że pojawia się uczucie sytości.

Zobacz również: Stan zapalny - Top 10 produktów, które z nim walczą