WZDĘCIA – SKĄD SIĘ BIORĄ I JAK IM ZARADZIĆ?
Coraz więcej osób zgłasza się do gabinetów dietetycznych z problemem, jakim są często odczuwalne wzdęcia. Wydaje się, że to uczucie rozdęcia jelit przez gazy jelitowe, jest dobrze znane, każdej osobie na świecie. Co więcej, jak się okazuje wzdęcia zalicza się do najbardziej dokuczliwych dolegliwości nie tyko u pacjentów z zaburzeniami w obrębie przewodu pokarmowego. Trudno określić jeden czynnik przyczyniający się do ich pojawienia, patogeneza wzdęć jest do tej pory nadal mało poznana. Uważa się, że wpływ na wystąpienie dyskomfortu w jamie brzusznej związanego z gromadzeniem gazów w jelitach, może mieć m.in., niewłaściwa gospodarka gazami, nadwrażliwość jelitowa na pokarmy, złe funkcjonowanie mięśni brzucha, dysbioza. Wiele osób, podczas konsultacji u dietetyka, wspomina, że walczy z tymi dolegliwościami od lat i do tej pory nie udało się im znaleźć sposobu na ich zniwelowanie. Lekarze i dietetycy najczęściej zalecają m.in. zmianę stylu życia, wykonanie testów na nietolerancje pokarmowe, wizytę u doświadczonego osteopaty zajmującego się terapią trzewną oraz włączenie leczenia farmakologicznego. Jeżeli i Ty narzekasz na ciągłe uczucie -„pęczniejącego brzucha”, - „brzucha niczym balon”, dowiedz się co należy zmienić w swoim dotychczasowym stylu życia oraz z porad jakiego specjalisty warto skorzystać. Ciekawostka! Uważa się, że liczba oddawanych gazów w ciągu dnia wynosząca 15-20 jest normą i nie powinna nikogo martwić.
ILOŚĆ GAZÓW W JELICIE I CO MOŻE BYĆ PRZYCZYNĄ WZDĘĆ
Normalna objętość gazów, jaka pojawia się u zdrowych osób dorosłych wynosi do 200 ml. Ich składnikami są kolejno: azot, tlen, dwutlenek węgla, wodór, metan, siarkowodór i inne kwasy organiczne pochodzące m.in. z powietrza jakie połykamy, fermentacji bakteryjnej. Jak się okazuje przyczyn pojawienia się wzdęć, może być wiele, jednym z przykładów jest zespół złego wchłaniania, nietolerancja dwucukrów, zespół nadmiernego rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego, dysbioza (rozrost mikroorganizmów niekorzystnych dla zdrowia człowieka), złe nawyki żywieniowe, silny i długotrwały stres, przyjmowane leki, mała aktywność fizyczna.
Czasami wzdęcia nie są dolegliwością samą w sobie lecz objawem jednostki chorobowej, czego przykładem są m.in.: • Gdy obok wzdęć pojawią się takie objawy jak: ból brzucha, wymioty, niemożność oddania gazów oraz stolca, może to oznaczać, że doszło do niedrożności porażennej jak i mechanicznej. • Częste wzdęcia mogą być objawem IBS, dyspepsji lub zaparć. • Czasem zaburzenia wydzielania soku trzustkowego lub miażdżyca naczyń krezkowych objawia się dokuczliwym uczuciem wzdęcia.
Zobacz również: Joga a Zespół Jelita Drażliwego
WZDĘCIA - WSKAZÓWKI DIETETYCZNE
1. Warto w sposób szczegółowy przeanalizować dotychczasowy sposób żywienia. Być może pojawiają się pokarmy, po których nasilają się objawy wzdęcia lub je wywołują. Można też na pewien czas wyeliminować ten składnik i sprawdzić czy będzie to miało wpływ na pojawianie się dyskomfortu w jamie brzusznej. Następnie jego powtórne wprowadzenie i sprawdzenie, czy dolegliwości powracają.
2. U osób podejrzewających występowanie nietolerancji pokarmowych, należy przeprowadzić testy, które wskażą jakich produktów w diecie się wystrzegać, a jakie stosować jako alternatywy.
3. Osoby cierpiące na zaparcia i wzdęcia po wprowadzeniu większej ilości błonnika (zawartego w warzywach, owocach, ziarnach, orzechach, produktach pełnoziarnistych) do diety, która do tej pory zawierała go niewiele, osiągają pozytywne efekty związane z wypróżnianiem się oraz zmniejszeniem ilości oddawanych gazów.
4. Wypijanie większej ilości płynów (przede wszystkim wody) wpływa korzystnie na perystaltykę jelit, chroni przed zaparciami i może zapobiegać wystąpieniu uczucia wzdęcia.
5. Zadbanie o mikrobiotę jelitową okazuje się niezwykle ważne, szczególnie przy antybiotykoterapii jak i długo po niej oraz przy narażeniu na długotrwały stres. Przyjmowanie probiotyków pozytywnie wpływa funkcjonowanie jelit, na wchłanianie składników pokarmowych (zobacz: Dobry probiotyk - jak go rozpoznać?).
6. Istnieją produkty, takie jak np. rośliny strączkowe, które zawierają w sobie związki trudne do strawienia przez nasz organizm, po ich spożyciu u większości osób pojawiają się wzdęcia, można je złagodzić poprzez dodanie do potrawy cząbru, kminki lub kopru włoskiego.
7. Zwiększenie aktywności fizycznej, może niwelować uczucie wzdęcia i jemu zapobiegać, poprzez ruch zwiększamy perystaltykę jelit i zapobiegamy zbyt długiemu „leżakowaniu” pokarmów w naszym przewodzie pokarmowym, a w konsekwencji jego nadmiernej fermentacji.
8. Duża ilość owoców w diecie (fruktozy) może powodować u niektórych wzdęcia. Warto spojrzeć na swój sposób żywienia i jeżeli jest ich w diecie zbyt dużo ograniczyć oraz zjadać w godzinach przed południowych, dzięki czemu nie będą one „zalegać” w przewodzie pokarmowym.
9. W przypadku gdy domowe sposoby są nieskuteczne warto wybrać się do specjalisty po poradę (lekarza, dietetyka, fizjoterapeuty, a nawet psychologa).
Zobacz również: Problemy gastryczne u sportowców
Piśmiennictwo:
Błachut K, Parandowski L. Wzdęcia w praktyce lekarskiej. Polska Medycyna Rodzinna 2002; 4: 15-22.
Jarosz M, Dzieniszewski J. Gazy jelitowe. Porady dla lekarzy i dietetyków. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.
Tolliver BA, Jackson MS, Jackson KL i wsp. Does lactose maldigestion really play a role in the irritable bowel? J Clin Gastroenterol 1996; 23: 15-7.
Di Stefano M, Miceli E, Armellini E i wsp. Probiotics and functional abdominal bloating. J Clin Gastroenterol 2004; 38 (6 Suppl): S102-3.