Dieta przy SIBO - co jeść, aby zredukować objawy?

Uporczywe wzdęcia, gazy i nawracający dyskomfort po posiłkach to codzienność wielu osób zmagających się z SIBO, czyli przerostem bakteryjnym w jelicie cienkim. Choć podstawą walki z tym schorzeniem jest zazwyczaj antybiotykoterapia, to właśnie dieta stanowi kluczowy element, który pozwala realnie przejąć kontrolę nad objawami i odzyskać komfort życia.

Właściwa dieta przy SIBO nie polega jedynie na wykluczaniu kolejnych produktów. To strategiczne podejście, które ma na celu czasowe ograniczenie substancji będących pożywką dla bakterii w miejscach, w których nie powinno ich być, przy jednoczesnym odżywieniu organizmu i wsparciu naturalnych mechanizmów oczyszczania jelit. W tym artykule dowiesz się, jak skomponować jadłospis, który doprowadzi do redukcji objawów i pomoże Ci uniknąć nawrotów choroby.

Dlaczego dieta jest ważna przy SIBO?

Leczenie SIBO (przerostu bakteryjnego jelita cienkiego) to proces, w którym dieta odgrywa rolę równie ważną, co farmakoterapia. Odpowiednio dobrany model żywienia nie tylko łagodzi codzienne dolegliwości, ale przede wszystkim pomaga przywrócić równowagę w organizmie i zapobiega nawrotom choroby.

Oto kluczowe powody, dla których interwencja dietetyczna jest niezbędna w walce z SIBO:

1. Skuteczna redukcja uciążliwych objawów

Bakterie bytujące w jelicie cienkim żywią się dostarczanymi z pokarmem węglowodanami. W wyniku ich fermentacji powstają gazy (wodór i metan), które są bezpośrednią przyczyną bólów brzucha, wzdęć i biegunek. Stosowanie diet o niskim potencjale fermentacyjnym, takich jak Low FODMAP, pozwala „wyciszyć” ten proces, przynosząc pacjentowi szybką ulgę.

2. Ochrona przed niedoborami i niedożywieniem

Przerost bakterii zaburza wchłanianie kluczowych składników odżywczych, w tym tłuszczów oraz witamin A, D, E, K i B12, a także żelaza. Może to prowadzić do anemii, chronicznego zmęczenia czy problemów z masą ciała. Profesjonalnie ułożony plan żywieniowy pozwala uzupełnić te braki i wspiera regenerację organizmu.

3. Wsparcie naturalnego mechanizmu oczyszczania jelit

W leczeniu SIBO niezwykle ważne są nie tylko produkty, ale i odpowiednie przerwy między posiłkami (minimum 5 godzin). Pozwala to na aktywację tzw. wędrującego kompleksu mioelektrycznego (MMC). Mechanizm ten działa jak „wewnętrzna miotła”, która usuwa resztki pokarmowe i nadmiar bakterii z jelita cienkiego do grubego, zapobiegając ich zastojowi.

4. Zmiana środowiska jelitowego

Niezdrowa dieta, bogata w cukry proste i tłuszcze nasycone, sprzyja rozwojowi SIBO. Zmiana nawyków żywieniowych pozwala na zmianę „ekosystemu” w jelitach. W niektórych przypadkach stosuje się również dietę elementarną, która dzięki łatwo przyswajalnym składnikom pozwala dosłownie „zagłodzić” bakterie, wykazując wysoką skuteczność w ich eliminacji.

5. Zapobieganie nawrotom choroby

Statystyki pokazują, że SIBO ma tendencję do nawracania u blisko połowy pacjentów w ciągu kilku miesięcy po antybiotykoterapii. Trwała modyfikacja nawyków żywieniowych jest sposobem na utrzymanie efektów leczenia i zapobieganie ponownej kolonizacji jelita cienkiego przez niepożądane drobnoustroje.

Warto zapamiętać: Dietę w SIBO można porównać do zarządzania dostawami paliwa do fabryki. Odcinając dostawy surowców (fermentujących węglowodanów), ograniczamy produkcję szkodliwych odpadów (gazów). To daje organizmowi czas i przestrzeń na przeprowadzenie niezbędnych prac naprawczych.

Jak powinna wyglądać dieta przy SIBO? Najważniejsze zasady

Chociaż fundamentem leczenia SIBO jest odpowiednio dobrana farmakoterapia, to stosowanie odpowiedniej diety decyduje o komforcie pacjenta i trwałości efektów terapii. Głównym celem diety jest zmniejszenie dostaw substancji fermentujących w jelicie cienkim, aby zmniejszyć objawy.

Najważniejsze filary żywienia w SIBO:

1. Uważne jedzenie

Proces trawienia zaczyna się w ustach. Dokładne rozdrobnienie pokarmu ułatwia jego późniejsze wchłanianie i odciąża jelita. Dlatego zalecane jest dokładne żucie i spokojne spożywanie posiłków.

2. Model Low FODMAP

Zastanawiasz się, jaka dieta przy SIBO? Dieta Low FODMAP to najczęściej polecana dieta. Polega na czasowym ograniczeniu łatwo fermentujących węglowodanów. Proces obejmuje trzy etapy:

• Eliminacja (4–6 tygodni): wykluczenie produktów nasilających objawy.
• Reintrodukcja: stopniowe sprawdzanie indywidualnej tolerancji na poszczególne pokarmy.
• Personalizacja: opracowanie docelowego, urozmaiconego jadłospisu.

Dowiedz się, jak krok po kroku przejść przez fazę eliminacji i reintrodukcji, dbając o bezpieczeństwo swoich jelit - przeczytaj “Dieta low FODMAP – ratunek dla wrażliwych jelit”. 

3. Strategiczne przerwy między posiłkami

Należy zachować 5-godzinne odstępy między jedzeniem oraz zrezygnować z podjadania (szczególnie w nocy). Pozwala to na aktywację wędrującego kompleksu mioelektrycznego (MMC), który mechanicznie usuwa resztki pokarmu i bakterie z jelita cienkiego.

4. Dieta elementarna 

W przypadkach szczególnie trudnych lekarz lub dietetyk może zalecić dietę elementarną. Polega ona na spożywaniu gotowych, płynnych mieszanek odżywczych, które wchłaniają się niemal natychmiast w początkowym odcinku jelita. Dzięki temu bakterie jelitowe bytujące w dalszych częściach nie otrzymują pożywienia, co czyni ją dobrą dietą w leczeniu SIBO. 

5. Kontrola jakości węglowodanów i błonnika

W fazie zaostrzenia objawów zaleca się ograniczenie błonnika oraz cukrów prostych, które stanowią pożywkę dla bakterii. Należy unikać produktów wysokoprzetworzonych, bogatych w rafinowane cukry i tłuszcze nasycone, które pogłębiają zaburzenia mikroflory jelitowej.

Choć klasyczny błonnik może nasilać objawy, niektóre jego formy (np. PHGG – częściowo hydrolizowana guma guar) mogą być pomocne w łagodzeniu dolegliwości pod okiem specjalisty.

6. Suplementacja celowana i zapobieganie niedoborom

Przerost bakterii często prowadzi do upośledzenia wchłaniania witamin A, D, E, K oraz B12 i żelaza. Plan żywieniowy musi uwzględniać te deficyty, aby zapobiec anemii czy osłabieniu organizmu. Ważne jest jednak, aby suplementacja była prowadzona pod nadzorem specjalisty.

7. Unikanie długotrwałych restrykcji

Zbyt długa faza restrykcyjna (powyżej 6 tygodni) może prowadzić do niedożywienia i niekorzystnie wpłynąć na różnorodność dobrych bakterii w jelicie grubym. Celem jest jak najszybszy powrót do urozmaiconej diety przy zachowaniu pełnego komfortu trawiennego.

 

Podsumowując: Skuteczna dieta w SIBO działa dwutorowo. Z jednej strony odcina „paliwo” dla bakterii, hamując produkcję gazów i toksyn, a z drugiej daje czas naturalnemu systemowi sprzątającemu organizmu na zaprowadzenie porządku w jelitach.

Przy SIBO stosowane są także diety GAPS oraz SCD, ale ich efekty są słabsze niż efekty po zastosowaniu diety Low FODMAP.

Co można jeść przy SIBO? Lista bezpiecznych produktów

Wybór odpowiednich produktów przy przeroście bakteryjnym w jelicie cienkim (SIBO) ma jeden główny cel: ograniczenie fermentacji w jelitach. Stosując model Low FODMAP, wybieramy te węglowodany, które wchłaniają się szybko i nie stanowią pożywki dla bakterii.

Produkty zalecane (Niski stopień fermentacji)

Poniższe produkty są zazwyczaj dobrze tolerowane i stanowią bazę diety w fazie eliminacyjnej. Warto pamiętać, że w diecie Low FODMAP większość dozwolonych produktów ma ściśle określone porcje bezpieczne, których należy przestrzegać, aby uniknąć przekroczenia progu tolerancji i wystąpienia objawów.

Pamiętaj, że faza eliminacyjna diety FODMAP nie powinna trwać dłużej niż 6 tygodni. Zbyt długie ograniczenia mogą prowadzić do niedoborów pokarmowych i niekorzystnie wpłynąć na różnorodność Twojej mikroflory. Każdy organizm jest inny, dlatego proces reintrodukcji produktów musi być dopasowany do Twoich indywidualnych reakcji.

Czego unikać przy SIBO? Produkty nasilające objawy

W procesie leczenia SIBO (przerostu bakteryjnego) oraz IMO (przerostu metanogenów) kluczowe jest nie tylko to, co wprowadzamy do jadłospisu, ale przede wszystkim to, co z niego czasowo wykluczamy. Celem jest odcięcie pożywki dla drobnoustrojów bytujących w jelicie cienkim, co pozwala na szybką redukcję gazów, wzdęć i bólów brzucha.

Produkty wysokofementujące (High FODMAP)

W fazie eliminacyjnej należy zrezygnować z grupy węglowodanów, które łatwo ulegają fermentacji i nasilać objawy SIBO. 

Granice bezpiecznej eliminacji

Warto pamiętać, że dieta Low-FODMAP jest interwencją czasową. Faza ścisłej eliminacji powinna trwać od 4 do 6 tygodni. Przeciąganie tego okresu może prowadzić do:

• niedoborów witaminy B12, żelaza i wapnia,
• osłabienia korzystnej mikroflory (np. bakterii typu Bifidobacterium),
• zaburzenia relacji z jedzeniem.

Po tym czasie niezbędna jest kontrolowana reintrodukcja, która pozwoli sprawdzić, jakie produkty i w jakich ilościach są przez Ciebie tolerowane.

Przykładowy jadłospis na 1 dzień przy SIBO

Poniższy jadłospis opiera się na produktach o niskim potencjale fermentacyjnym (Low FODMAP) oraz lekkostrawnych składnikach, które ograniczają dostępność substratów dla bakterii w jelicie cienkim. Kluczową zasadą przy SIBO jest zachowanie 5-godzinnych przerw między posiłkami, aby umożliwić prawidłowe działanie wędrującego kompleksu mioelektrycznego (MMC), który pełni funkcję „sprzątacza” jelit.

Jadłospis bazujący na diecie low FODMAP znajdziesz poniżej.

Śniadanie: Omlet ze szpinakiem i pomidorkami

• Składniki: 2 jaja, garść szpinaku, 5 pomidorków koktajlowych, 1 łyżka oliwy, 2 kromki chleba bezglutenowego.
• Przygotowanie: Usmaż omlet na oliwie, dodając warzywa pod koniec ścięcia się masy jajecznej.

II Śniadanie: Budyń jaglany z borówkami

• Składniki: 3 łyżki ugotowanej kaszy jaglanej, pół szklanki mleka bezlaktozowego (lub napoju migdałowego), garść borówek, szczypta cynamonu.
• Przygotowanie: Kaszę zblenduj z mlekiem na gładką masę. Podawaj z borówkami i cynamonem.

Obiad: Pieczony kurczak z ryżem i marchewką

• Składniki: Pierś z kurczaka, 50 g ryżu basmati, 2 marchewki gotowane, koper, sól, pieprz, oliwa.
• Przygotowanie: Kurczaka upiecz z przyprawami. Podawaj z ryżem i marchewką oprószoną koperkiem.

Podwieczorek: Garść orzechów włoskich i mały banan

• Składniki: 5-7 połówek orzechów włoskich, 1 średni banan (najlepiej mniej dojrzały, z zieloną końcówką – ma mniej cukrów fermentujących).

Kolacja: Pieczony łosoś z ziemniakami i zieloną sałatą

• Składniki: Filet z łososia, 2 ziemniaki, mix sałat, ogórek, sos z oliwy i cytryny.
• Przygotowanie: Rybę i ziemniaki upiecz w piekarniku. Podawaj ze świeżą sałatą skropioną domowym dresingiem.

Powyższy jadłospis jest jedynie przykładem przepisów przy diecie SIBO. Czasem to, co służy jednej osobie, u innej może wywoływać dyskomfort. Samodzielne prowadzenie diety eliminacyjnej bywa trudne i niesie ryzyko niedoborów.

Skorzystaj z pomocy profesjonalnego dietetyka, aby:

• Dostać zalecenia dietetyczne „szyte na miarę”: uwzględniający Twoje inne dolegliwości, wyniki badań, nietolerancje (np. histaminy) oraz tryb życia.
• Bezpiecznie przejść przez fazę reintrodukcji: dowiesz się, jak krok po kroku wprowadzać produkty, by nie wywołać nawrotu objawów.
• Uniknąć niedoborów: specjalista zadba o odpowiednią podaż witamin z grupy B, żelaza i wapnia.
• Zidentyfikować przyczynę: dietetyk pomoże Ci zrozumieć, dlaczego SIBO pojawiło się w Twoim organizmie i jak temu zapobiec w przyszłości.

Zadbaj o swoje jelita pod okiem eksperta. Znajdź dietetyka, który pomoże Ci odzyskać lekkość i energię każdego dnia.

Najczęstsze błędy przy diecie na SIBO

Wprowadzenie zmian w żywieniu przy przeroście bakteryjnym w jelicie cienkim (SIBO) jest wyzwaniem. Pacjenci, dążąc do szybkiej poprawy samopoczucia, często wpadają w pułapkę nadmiernych restrykcji lub powielają błędy, które zamiast pomagać, opóźniają powrót do zdrowia.

Oto lista najczęstszych pomyłek, które mogą utrudniać proces leczenia:

1. Zbyt długa faza eliminacyjna

Najpowszechniejszym błędem jest stosowanie ścisłej diety ograniczającej fermentację (np. Low FODMAP) przez wiele miesięcy. Faza eliminacyjna powinna trwać od 4 do 6 tygodni. Jej przedłużanie może drastycznie zmniejszyć różnorodność dobrych bakterii w jelicie grubym i pogłębić zaburzenia mikroflory (dysbiozę).

2. Prowadzenie diety bez dbałości o gęstość odżywczą

Restrykcyjne modele żywienia niosą ryzyko niedożywienia i deficytów. Brak odpowiedniego zbilansowania posiłków może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak:

• anemia z niedoboru żelaza,
• osłabienie kości (osteoporoza),
• zaburzenia neurologiczne wynikające z braku witaminy B12.

3. Całkowita rezygnacja z błonnika

Choć błonnik bywa przyczyną dyskomfortu w fazie aktywnej, jest on niezbędny dla zdrowia jelit. Całkowite wykluczenie błonnika sprzyja zaparciom - co jest szczególnie groźne w przypadku IMO (przerostu metanogenów) - oraz paradoksalnie nasila objawy żołądkowo-jelitowe.

4. Podjadanie między posiłkami 

Częste sięganie po przekąski, to jeden z największych wrogów regeneracji jelit. Hamuje ono działanie wędrującego kompleksu mioelektrycznego (MMC), który pełni funkcję „wewnętrznego sprzątacza”. Bez zachowania minimum 5-godzinnych przerw między jedzeniem, resztki pokarmowe zalegają w jelitach, stając się pożywką dla bakterii.

5. Nieprawidłowa suplementacja probiotykami

Przyjmowanie przypadkowych probiotyków bez konsultacji ze specjalistą może pogorszyć sprawę. Niektóre szczepy mogą kolonizować jelito cienkie, nasilając wzdęcia i gazy. W skrajnych przypadkach może to prowadzić do tzw. mgły mózgowej (brain fog) oraz wpływać na wyniki testów oddechowych.

6. Brak personalizacji i pośpiech podczas jedzenia

Kopiowanie gotowych jadłospisów z internetu rzadko przynosi efekty, ponieważ każdy pacjent ma inną tolerancję (np. na histaminę). Równie ważna jest higiena jedzenia - szybkie tempo i niedokładne żucie pokarmu znacząco utrudniają proces trawienia już na samym jego początku.

7. Traktowanie diety jako jedynej metody leczenia

Dieta jest kluczowym wsparciem, ale rzadko samodzielnie eliminuje przyczynę SIBO. Skupienie się wyłącznie na jedzeniu, przy jednoczesnym ignorowaniu diagnostyki (np. wad anatomicznych czy zaburzeń motoryki), prowadzi do nawrotów choroby, które dotyczą ponad 40% pacjentów w ciągu 9 miesięcy od zakończenia antybiotykoterapii.

Ważna lekcja: Stosowanie diety w SIBO bez nadzoru specjalisty przypomina próbę ugaszenia pożaru w fabryce poprzez odcięcie dostaw paliwa, bez wezwania straży pożarnej i naprawy uszkodzonej instalacji. Choć ogień (objawy) może chwilowo przygasnąć, fabryka (Twój organizm) niszczeje z braku surowców, a pożar prawdopodobnie wybuchnie ponownie, gdy tylko wznowisz dostawy żywności.

Najczęściej zadawane pytania o dietę w SIBO

Interwencje żywieniowe w SIBO to kluczowy element wspierający proces leczenia. Ich głównym celem jest wyciszenie nieprzyjemnych objawów, takich jak uczucie przelewania, bóle i wzdęcia brzucha, oraz zapobieganie niedoborom pokarmowym przywracając równowagę mikrobioty jelitowej.

Czy można wyleczyć SIBO sama dieta?

Podstawą eliminacji przerostu bakteryjnego jest zazwyczaj antybiotykoterapia celowana. Odpowiednia dieta pełni rolę wspierającą - pomaga „zagłodzić” bakterie poprzez ograniczenie ich pożywki, ale rzadko wystarcza do całkowitego wyleczenia. Wyjątkiem jest specjalistyczna dieta elementarna, która wykazuje bardzo wysoką skuteczność (80–85%), jednak ze względu na formę płynną i specyficzny smak jest trudna do przeprowadzenia bez nadzoru specjalisty.

Jak długo stosować dietę przy SIBO?

Ścisła faza eliminacyjna (np. protokół Low FODMAP) powinna trwać od 4 do maksymalnie 6 tygodni. Dłuższe stosowanie tak restrykcyjnego modelu nie jest zalecane, ponieważ może prowadzić do niedożywienia i trwałego osłabienia różnorodności pożytecznych bakterii w jelicie grubym.

Czy dieta low-FODMAP jest konieczna?

Choć dieta Low FODMAP jest najpopularniejszym narzędziem w walce z objawami SIBO, nie jest jedynym rozwiązaniem. Jest ona jednak uznawana za niezwykle skuteczną metodę kontroli produkcji gazów, co znacząco poprawia komfort życia pacjenta w trakcie leczenia.

O innych metodach leczenia, zarówno farmakologicznego jaki i dietetycznego, przeczytasz w artykule “Pacjent z SIBO w gabinecie dietetyka cz. 2 - farmakoterapia i dietoterapia”.

Czy można jeść nabiał przy SIBO?

W fazie aktywnej schorzenia zaleca się eliminację laktozy. Bakterie w jelicie cienkim fermentują cukier mleczny bardzo szybko, co nasila dolegliwości. Bezpiecznym wyborem są produkty bezlaktozowe, które są znacznie lepiej tolerowane.

Czy można słodycze przy SIBO?

Należy unikać rafinowanego cukru oraz słodzików z grupy polioli (np. ksylitolu, sorbitolu), które są silnie fermentujące. Jeśli potrzebujesz czegoś słodkiego, w niewielkich ilościach dopuszczalny jest syrop klonowy.

Czy przy SIBO można jeść kiszonki?

To kwestia indywidualna i często kontrowersyjna. U wielu pacjentów kiszonki i inne źródła probiotyków mogą nasilać wzdęcia. W niektórych przypadkach mogą nawet prowadzić do tzw. mgły mózgowej, dlatego ich wprowadzanie powinno odbywać się ostrożnie.

Co jeść na śniadanie, gdy ma się SIBO?

Najlepiej postawić na produkty o niskim potencjale fermentacyjnym. Dobrym wyborem będą:

• jaja w dowolnej postaci,
• płatki ryżowe lub jaglane na wodzie/mleku bezlaktozowym,
• owoce o niskiej zawartości FODMAP: banany, borówki czy truskawki.

Czego nie wolno jeść przy SIBO?

Do produktów najbardziej problematycznych należą:

• Warzywa: cebula, czosnek, por, strączki.
• Owoce: jabłka, gruszki, owoce suszone.
• Zboża: pszenica i żyto.
• Słodziki: miód oraz substancje kończące się na „-ol”.

Jaka dieta przed badaniem SIBO?

Prawidłowa dieta przed testem oddechowym jest niezbędna, aby uniknąć wyników fałszywie dodatnich. Proces ten polega na stopniowym ograniczaniu pożywki dla bakterii, by „oczyścić” pole do rzetelnego pomiaru gazów:

• 3 dni przed badaniem: Ogranicz spożycie błonnika.
• 24–48 h przed badaniem: Przejdź na ścisłą dietę niskowęglowodanową – unikaj produktów mlecznych, owoców, warzyw, zbóż oraz alkoholu. Posiłki powinny być jałowe i lekkostrawne (np. biały ryż, gotowany drób, jaja).
• 12 h przed badaniem: Zachowaj całkowity post (dozwolona jest wyłącznie czysta woda).
• Ważne: W dniu badania nie pal tytoniu, nie żuj gumy i unikaj wysiłku fizycznego.

Podsumowanie

Dieta w SIBO jest fundamentem łagodzenia objawów takich jak wzdęcia, bóle brzucha i zaburzenia rytmu wypróżnień. Najskuteczniejszym podejściem jest czasowe ograniczenie produktów wysokofementujących oraz dbanie o 5-godzinne przerwy między posiłkami, co wspiera naturalne oczyszczanie jelit. Należy jednak unikać zbyt długiego stosowania restrykcji, aby nie doprowadzić do niedoborów żywieniowych i osłabienia pożytecznej mikrobioty. Kluczem do sukcesu jest indywidualizacja jadłospisu oraz znalezienie pierwotnej przyczyny przerostu bakteryjnego. Kompleksowe podejście, łączące dietę z odpowiednią diagnostyką, pozwala znacząco zminimalizować ryzyko nawrotów choroby.

Chcesz mieć pewność, że Twoja dieta jest bezpieczna, skuteczna i dopasowana do Twoich indywidualnych potrzeb? Skorzystaj z doświadczenia dietetyków klinicznych, którzy przygotują dla Ciebie indywidualny plan wspierający leczenie SIBO i pomogą Ci przejść przez proces reintrodukcji produktów.

 

Źródła:

1. Takakura, Will et al. “Symptomatic Response to Antibiotics in Patients With Small Intestinal Bacterial Overgrowth: A Systematic Review and Meta-analysis.” Journal of neurogastroenterology and motility vol. 30,1 (2024): 7-16. doi:10.5056/jnm22187
2. Martyniak, Adrian et al. “A Comprehensive Review of the Usefulness of Prebiotics, Probiotics, and Postbiotics in the Diagnosis and Treatment of Small Intestine Bacterial Overgrowth.” Microorganisms vol. 13,1 57. 1 Jan. 2025, doi:10.3390/microorganisms13010057
3. Soliman, Natalie et al. “Small Intestinal Bacterial and Fungal Overgrowth: Health Implications and Management Perspectives.” Nutrients vol. 17,8 1365. 17 Apr. 2025, doi:10.3390/nu17081365
4. Alcedo González, Javier et al. “Common questions and rationale answers about the intestinal bacterial overgrowth syndrome (SIBO).” “Preguntas comunes y respuestas razonadas sobre el síndrome del sobrecrecimiento bacteriano intestinal (SIBO).” Gastroenterologia y hepatologia vol. 48,2 (2025): 502216. doi:10.1016/j.gastrohep.2024.502216
5. Silva, Bruno César da et al. “DIAGNOSIS AND TREATMENT OF SMALL INTESTINAL BACTERIAL OVERGROWTH: AN OFFICIAL POSITION PAPER FROM THE BRAZILIAN FEDERATION OF GASTROENTEROLOGY.” Arquivos de gastroenterologia vol. 62 e24107. 17 Feb. 2025, doi:10.1590/S0004-2803.24612024-107
6. Kashyap, Purna et al. “Critical appraisal of the SIBO hypothesis and breath testing: A clinical practice update endorsed by the European society of neurogastroenterology and motility (ESNM) and the American neurogastroenterology and motility society (ANMS).” Neurogastroenterology and motility vol. 36,6 (2024): e14817. doi:10.1111/nmo.14817
7. Chedid, Victor et al. “Herbal therapy is equivalent to rifaximin for the treatment of small intestinal bacterial overgrowth.” Global advances in health and medicine vol. 3,3 (2014): 16-24. doi:10.7453/gahmj.2014.019
8. Banaszak, Michalina et al. “Association between Gut Dysbiosis and the Occurrence of SIBO, LIBO, SIFO and IMO.” Microorganisms vol. 11,3 573. 24 Feb. 2023, doi:10.3390/microorganisms11030573
9. Rao, Satish S C, and Jigar Bhagatwala. “Small Intestinal Bacterial Overgrowth: Clinical Features and Therapeutic Management.” Clinical and translational gastroenterology vol. 10,10 (2019): e00078. doi:10.14309/ctg.0000000000000078
10. Liébana-Castillo, Ana Reyes et al. “Should We Treat SIBO Patients? Impact on Quality of Life and Response to Comprehensive Treatment: A Real-World Clinical Practice Study.” Nutrients vol. 17,7 1251. 3 Apr. 2025, doi:10.3390/nu17071251
11. Goździewska, Małgorzata et al. “Relationship between SIBO and other bowel diseases and a common eating pattern for them. Part III.” Annals of agricultural and environmental medicine : AAEM vol. 31,3 (2024): 322-328. doi:10.26444/aaem/193103
12. Roszkowska, Paulina et al. “Small Intestinal Bacterial Overgrowth (SIBO) and Twelve Groups of Related Diseases-Current State of Knowledge.” Biomedicines vol. 12,5 1030. 7 May. 2024, doi:10.3390/biomedicines12051030
13. Martinez-Guryn, Kristina et al. “Small Intestine Microbiota Regulate Host Digestive and Absorptive Adaptive Responses to Dietary Lipids.” Cell host & microbe vol. 23,4 (2018): 458-469.e5. doi:10.1016/j.chom.2018.03.011
14. Więcek, Martyna et al. “Low-FODMAP Diet for the Management of Irritable Bowel Syndrome in Remission of IBD.” Nutrients vol. 14,21 4562. 29 Oct. 2022, doi:10.3390/nu14214562
15. Delbaere, Karen et al. “The small intestine: dining table of host-microbiota meetings.” FEMS microbiology reviews vol. 47,3 (2023): fuad022. doi:10.1093/femsre/fuad022
16. Rezaie, Ali et al. “Effect, Tolerability, and Safety of Exclusive Palatable Elemental Diet in Patients With Intestinal Microbial Overgrowth.” Clinical gastroenterology and hepatology : the official clinical practice journal of the American Gastroenterological Association vol. 23,12 (2025): 2306-2317.e7. doi:10.1016/j.cgh.2025.03.002
17. Velasco-Aburto, Sol et al. “Nutritional Approach to Small Intestinal Bacterial Overgrowth: A Narrative Review.” Nutrients vol. 17,9 1410. 23 Apr. 2025, doi:10.3390/nu17091410
18. Souza, Claudineia et al. “Diet and intestinal bacterial overgrowth: Is there evidence?.” World journal of clinical cases vol. 10,15 (2022): 4713-4716. doi:10.12998/wjcc.v10.i15.4713
19. Wielgosz-Grochowska, Justyna Paulina et al. “Efficacy of an Irritable Bowel Syndrome Diet in the Treatment of Small Intestinal Bacterial Overgrowth: A Narrative Review.” Nutrients vol. 14,16 3382. 17 Aug. 2022, doi:10.3390/nu14163382
20. Redondo-Cuevas, Lucia et al. “Do Herbal Supplements and Probiotics Complement Antibiotics and Diet in the Management of SIBO? A Randomized Clinical Trial.” Nutrients vol. 16,7 1083. 7 Apr. 2024, doi:10.3390/nu16071083
21. Wielgosz-Grochowska, Justyna Paulina et al. “Identification of SIBO Subtypes along with Nutritional Status and Diet as Key Elements of SIBO Therapy.” International journal of molecular sciences vol. 25,13 7341. 4 Jul. 2024, doi:10.3390/ijms25137341