Karmienie piersią - nie jednej mamie spędza sen z powiek. Jest uznawane za złoty standard żywienia noworodków i niemowląt. Według wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia wyłączne karmienie piersią należy stosować do 6 miesiąca życia i kontynuować przy jednoczesnym wprowadzeniu pokarmów uzupełniających. Świeżo upieczona mama chce przekazać dziecku wszystko, co najlepsze wraz z mlekiem - wszystkie składniki odżywcze niezbędne do wzrostu i prawidłowego rozwoju. Niestety, nadal możemy się spotkać z wszelkiego rodzaju sprzecznościami dotyczącymi diety mamy karmiącej i czy taka w ogóle istnieje? W artykule przedstawię najczęściej spotykane fakty i mity na temat diety mamy, która karmi piersią.
Fakt - to, co zje mama może wywołać u dziecka reakcję alergiczną
Mleko produkowane jest z krwi matki, tam też trafiają wszelkiego rodzaju alergeny spożyte wraz z pokarmem. Do produktów najmocniej alergizujących należą: białko jaja kurze, białko mleka, cytrusy, orzechy, truskawki. Mama nie musi być uczulona na dany produkt, jednak może on wywołać reakcję alergiczną u dziecka - najczęściej w postaci wysypki, czerwonych krostek, wodnistego kataru lub śluzowatego stolca z domieszką krwi. W ten sposób niemowlę jest narażone na kontakt z alergenem jeszcze zanim zacznie przyjmować stałe produkty. W pierwszych tygodniach życia jelita dziecka są najbardziej narażone na przepuszczalność alergenów. W przypadku wystąpienia niepokojących objawów należy zaobserwować, po jakim produkcie się pojawiają i skonsultować się ze specjalistą.
Fakt - karmienie piersią pozwala spalić więcej kalorii w ciągu dnia
Szacuje się, że produkcja mleka to wydatek energetyczny około 500 kcal dziennie. Owszem, jest to bardzo duża ilość kalorii, jednak w pierwszych 6 tygodniach połogu nie zaleca się stosowania diety redukcyjnej przez mamę. Jest to czas, kiedy organizm powinien się regenerować i warto wtedy szczególnie zadbać o odżywczość diety. Stracone kalorie warto zatem uzupełnić pełnowartościowym posiłkiem - w końcu mama musi mieć energię na zajmowanie się maluchem. Wydatek energetyczny spada po 6 miesiącu życia do około 400 kcal dziennie - w tym okresie najczęściej rozpoczyna się rozszerzanie diety, co wiąże się ze stopniowym zmniejszeniem ilości karmień.
Fakt - w trakcie karmienia piersią należy się odpowiednio suplementować
Zarówno w ciąży jak i w okresie laktacji wzrasta zapotrzebowanie na składniki mineralne i witaminy: potas, fosfor, wapń, magnez, cynk, miedź, selen, jod i mangan, witaminy z grupy B i foliany. W większości można je zapewnić poprzez odpowiednio zbilansowaną dietę, jednak wyjątek stanowi witamina D3. Zaleca się, aby suplementacja była prowadzona pod kontrolą stężenia witaminy we krwi, które powinno wynosić około 50 ng/ml. Najczęściej zalecana dawka to 2000 IU/dobę. Eksperci wskazują na korzyści wynikające z suplementacji kwasów tłuszczowych omega-3 w dawce 200 mg/dobę, natomiast u kobiet, które spożywają mniej niż 1-2 porcje tłustych ryb tygodniowo jest to dawka 500/600 mg/dobę.
Mit - mama karmiąca piersią powinna na początku stosować dietę eliminacyjną
Jedyną dietą, która mama powinna stosować po porodzie jest dieta lekkostrawna - powinna być stosowana kilka dni po porodzie wyłącznie w celu oszczędzania organizmu po tak ogromnym wysiłku. Niewskazana jest dieta eliminacyjna, jeżeli nie ma do tego wskazań medycznych. Najczęciej mamy eliminują gluten, nabiał, jaja, orzechy, bo nie chcą wywołać u dziecka alergii. I to jest błąd. Jeżeli mama nie jest uczulona na dany alergen, to nie ma sensu wykluczać go z diety, a wręcz przeciwnie - eliminacja może zaszkodzić. Przede wszystkim można nabawić się niedoborów, co jest najmniej potrzebne mamie karmiącej.
Mit - spożycie produktów wzdymających może wywołać kolki i bóle brzucha u niemowlaka
Tak jak wspomniałam wyżej, kobiece mleko produkowane jest z krwi i tam też trafiają wszystkie składniki odżywcze z organizmu mamy. Do krwi nie trafia kolor zjedzonego warzywa lub owocu, do krwi nie przedostaje się błonnik pokarmowy ani gaz z wody gazowanej. Produkty wzdymające mają to do siebie, że przy wrażliwych jelitach lub spożyciu zbyt dużej ilości pojawiają się gazy i inne nieprzyjemne dolegliwości jelitowe. Jednak wystąpią one u mamy, a nie u dziecka. Według powszechnej wiedzy kolki i problemy brzuszkowe niemowlaka związane są głównie z niedojrzałością przewodu pokarmowego. Droga mamo, brokuł jest świetnym źródłem kwasu foliowego a strączki białka roślinnego - nie ma powodów, żebyś wykluczyła je z diety.
Mit - im tłustsza dieta mamy, tym bardziej wartościowe mleko
Często można spotkać się z opinią, że dziecko jest marudne i nie dojada - bo mama ma za mało wartościowe mleko. Wtedy najczęściej mamy zwiększają spożycie tłustych potraw, niekoniecznie zdrowych i bogatych w nasycone kwasy tłuszczowe. Niezależnie od diety mamy okazuje się, że mleko ma podobny skład u każdej kobiety. Największą korelację stwierdza się w przypadku wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (głównie DHA) - dlatego niezbędna jest suplementacja. Dieta wegetariańska lub wegańska u mamy również nie wpływa na skład mleka w porównaniu do mam, które nie ograniczają w diecie mięsa oraz produktów pochodzenia zwierzęcego. Jeżeli dieta jest prawidłowo zbilansowana, pełnowartościowa a mama spożywa odpowiednią ilość płynów - nie powinna martwić się o jakość produkowanego mleka.
Mit - w trakcie karmienia piersią mnie można pić kawy
Na forach mam karmiących jest to jeden z częściej poruszanych tematów - kawa. Droga mamo, jeżeli lubisz kawę i karmisz piersią, nie ma żadnych powodów, żebyś z niej rezygnowała. Według aktualnych zaleceń maksymalna, bezpieczna dzienna dawka kofeiny dla kobiety karmiącej piersią to 200 mg. 1 filiżanka kawy ma około 80 mg kofeiny. Warto wspomnieć o teinie - substancji obecnej w herbacie, która wykazuje podobne działanie jak kofeina. Dodatkowo kofeina jest obecna w: kakao, owocach guarany i yerba mate. Okres półtrwania kofeiny w organizmie dziecka jest dłuższy niż w organizmie matki i wynosi kilkanaście godzin. Niemowlę po spożyciu nadmiernej dawki może być niespokojne, drażliwe i mieć problemy ze snem - szczególnie narażone są wcześniaki i niemowlaki poniżej 5 miesiąca życia. Droga mamo, pamiętaj, żeby uwzględnić wszystkie źródła kofeiny, które spożywasz w ciągu dnia i pamiętaj, że mleko dodane do kawy nie zmniejsza jej ilości.
Bibliografia
- Wierzejska, R. (2017). Dieta matki karmiącej. BANKI MLEKA, 109.
- Lewicka, K. (2019). DIET FOR BREASTFEEDING MOTHERS-MYTHS AND FACTS ABOUT NUTRITION DURING LACTATION. Polish Nursing/Pielegniarstwo Polskie, 73(3).
- McCreedy, A., Bird, S., Brown, L. J., Shaw-Stewart, J., & Chen, Y. F. (2018). Effects of maternal caffeine consumption on the breastfed child: a systematic review. Swiss medical weekly, 148.
- Jagodzińska, A. (2017). Laktacja-rola karmienia piersią oraz dieta matki i jej wpływ na rozwój dziecka.
- Schocker, F., & Jappe, U. (2022). Breastfeeding: maternally transferred allergens in breast milk: protective or sensitizing?. Molecular Nutrition & Food Research, 66(15), 2200066.
- Borszewska-Kornacka, M. K., Rachtan-Janicka, J., Wesołowska, A., Socha, P., Wielgoś, M., Żukowska-Rubik, M., & Pawlus, B. (2013). Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń żywieniowych dla kobiet w okresie laktacji. Stand Med Pediatr, 10(3), 265-279.
- Bzikowska-Jura, A., Czerwonogrodzka-Senczyna, A., Jasińska-Melon, E., Mojska, H., Olędzka, G., Wesołowska, A., & Szostak-Węgierek, D. (2019). The concentration of omega-3 fatty acids in human milk is related to their habitual but not current intake. Nutrients, 11(7), 1585.
- Czerwionka-Szaflarska, M., & Gawryjołek, J. (2010). Kolka jelitowa w praktyce pediatrycznej. In Forum Medycyny Rodzinnej (Vol. 4, No. 6, pp. 408-414).
- Karcz, K., & Królak-Olejnik, B. (2021). Vegan or vegetarian diet and breast milk composition–a systematic review. Critical reviews in food science and nutrition, 61(7), 1081-1098.
- Bzikowska, A., Czerwonogrodzka-Senczyna, A., Wesołowska, A., & Weker, H. (2017). Nutrition during breastfeeding-impact on human milk composition. Polski Merkuriusz Lekarski: Organ Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, 43(258), 276-280.
- Gawlińska, K., Gawliński, D., Filip, M., & Przegaliński, E. (2021). Relationship of maternal high-fat diet during pregnancy and lactation to offspring health. Nutrition Reviews, 79(6), 709-725.
- Ginekologicznego, Z. E. P. T. (2014). Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących. Ginekol Pol, 85, 395-399.
