WIELONIENASYCONE KWASY TŁUSZCZOWE - POZNAJ ICH DOBROCZYNNY WPŁYW NA ZDROWIE

W literaturze można znaleźć liczne informacje o zbawiennym działaniu na organizm ludzki nienasyconych kwasów tłuszczowych. Obecnie można je pozyskiwać nie tylko z diety, ale również z suplementów sprzedawanych w aptekach. Niedawno wiele mówiło się o diecie śródziemnomorskiej, która była podawana za przykład diet o prozdrowotnym wpływie na organizm człowieka, w niej przede wszystkim królują produkty spożywcze bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe, w tym wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WNKT). Jaki faktycznie jest wpływ tych składników diety na nasze zdrowie? W jakich produktach je znajdziemy? Kto jest szczególnie narażony na niedobory WNKT?

WIELONIENASYCONE KWASY TŁUSZCZOWE - ŹRÓDŁA W DIECIE

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe, mowa o kwasach tłuszczowych  omega-3 (WNKT ω-3) oraz kwasach tłuszczowych omega-6 (WNKT ω-6), uznawane są za niezbędne. Wspomniane kwasy tłuszczowe w organizmie ssaków nie mogą być syntetyzowane jeszcze raz (łac. de novo). Dzieje się tak za przyczyną braku enzymów odpowiadających za syntezę podwójnego wiązania, w pozycji ω-3 lub ω-6. Właśnie, dlatego muszą one być dostarczone do naszego organizmu, wraz z pożywieniem.

Jeżeli chcemy wzbogacić nasz jadłospis o wielonienasycone kwasy tłuszczowe, warto dodać do diety, takie składniki, jak np.:

Tłuste ryby (np. łosoś, śledź, makrela) są dobry źródłem kwasów tłuszczowych omega -3. Zaleca się by ryby będące źródłem WNKT spożywać 2 razy w tygodniu (czytaj: Czy wszystkie gatunki ryb są wartościowe?).

Olej z lnu złocistego (czytaj: Siemię lniane - rodzaje i wykorzystanie), czy rzepaku jest dobrym źródłem kwasów tłuszczowych omega -3 (przede wszystkim mowa o kwasie alfa-linolenowym (ALA), z którego to organizm może syntetyzować kwas eikozapentaenowy (EPA) oraz kwas dokozaheksaenowy (DHA)). Czytaj również: O olejach słów kilka.

Olej z ogórecznika lekarskiego (dobre źródła kwasów tłuszczowych omega-3, omega -6 oraz omega -9), spożywany na zimno, jako dodatek np. do sałatek, surówek lub skropienia pieczywa zamiast posmarowania go masłem (zobacz: Tłuszcz do smarowania pieczywa - jaki wybrać?).

Natomiast takie produktu jak: nasiona bawełny, sezamu, soi, kukurydzy, czy wiesiołka, stanowią źródło w diecie, kwasów tłuszczowych omega-6 (przede wszystkim mowa o kwasie alfa-linolowym (LA)).

Kobieta karmiąca piersią swoje dziecko, dostarcza mu wraz z pokarmem także sporą dawkę długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, to kolejny argument przemawiający za naturalnym sposobem karmienia niemowląt (zobacz: Kiedy karmienie piersią nie wystarcza?).

Zobacz również wpis: Mniej znane oleje roślinne

Warto wiedzieć…

Istnieją normy dla odpowiedniego spożycia kwasów tłuszczowych, dla LA kształtują się one na poziomie 4% energii z diety, a dla ALA na poziomie 0,5% energii z diety.

Jeżeli w naszej diecie wzrasta ilość produktów bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe, powinniśmy także zadbać o zwiększoną podaż produktów obfitujących w witaminę E (np. orzechy laskowe, migdały, ziarna zbóż, olej z pestek winogron/ze słonecznika/ kukurydziany). Uważa się, że przy długotrwałym przyjmowaniu kwasów tłuszczowych nienasyconych zwiększa się zapotrzebowanie organizmu na wspomnianą witaminę, która wykazuje działanie antyoksydacyjne.

NIEDOBÓR WIELONIENASYCONYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH

Kto jest szczególnie narażony na wystąpienie niedoborów WNKT?

Przede wszystkim są to osoby, u których jest zwiększone zapotrzebowanie w diecie na te składniki, mianowicie osoby w okresie intensywnego wzrostu (płód, noworodki, dzieci i młodzież).

O odpowiednią podaż w diecie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, powinny zadbać także osoby narażone na długotrwały i silny stres, w okresie infekcji, czy po zabiegach chirurgicznych w czasie rekonwalescencji.

Osoby cierpiące na zaburzenia trawienia i wchłaniania składników pokarmowych, również są szczególnie narażone na wystąpienie niedoborów WNKT.

DOBROCZYNNY WPŁYW WIELONIENASYCONYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH NA ORGANIZM CZŁOWIEKA

Zastanawiasz się dlaczego warto urozmaicić swój jadłospis o produkty bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe? Oto przykłady ich korzystnego wpływu na zdrowie człowieka, które być może zachęcą Cię do modyfikacji dotychczasowych nawyków żywieniowych:

Obserwuje się pozytywny wpływ WNKT na stan skóry. Zwiększenie udziału tych składników w diecie, ma poprawiać jej jędrność oraz przywracać gładkość i blask (czytaj: Czy żywienie ma wpływ na skórę twarzy?). Dodatkowo osoby, które wprowadziły zmiany w swojej diecie i włączyły produkty będące dobrym źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych do diety, twierdzą, iż poprawił się nie tylko wygląd i skóry, ale również stan włosów i paznokci (czytaj: Czy istnieje dieta na porost włosów oraz Odżywka do paznokci?...Naturalna dieta!).

WNKT są szczególnie ważne dla kobiet w ciąży i rozwijającego się płodu. Okazuje się, że kwas dokozaheksaenowy (DHA) wchodzi w skład siatkówki oka oraz błon komórkowych mózgu dziecka. Według autorów licznych prac naukowych, Odpowiednio wysoki poziom wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w diecie kobiety ciężarnej, a przede wszystkim odpowiednia proporcja pomiędzy kwasami tłuszczowymi omega-6 i omega-3, ma związek z ze zmniejszaniem ryzyka wystąpienia przedwczesnego porodu oraz  niskiej masy urodzeniowej noworodków. Dodatkowo korzystnie wpływa na rozwój centralnego układu nerwowego, jak i zdolności uczenia się dziecka (czytaj: Dieta dla mózgu).

Co ciekawe, niektóre źródła podają, że wielonienasycone kwasy tłuszczowe w diecie, odgrywają ważną rolę w kwestii wystąpienia reakcji alergicznych. Niektórzy specjaliści wypowiadają się, że ich odpowiedni udział w diecie dzieci i dorosłych może zmniejszać ryzyko pojawienia się  reakcji alergicznych, a także zmian atopowych skóry u dzieci

Niektóre wynik badań sugerują, że wielonienasycone kwasy tłuszczowe mogą wpływać na nasze samopoczucie oraz zachowanie.

Towarzystwa kardiologiczne zalecają by w diecie osób chcących zadbać o sprawne funkcjonowanie ich układu krążenia, znalazły się produkty bogate WNKT. Okazuje się, że mają one korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Uważa się, że wpływają na poziom cholesterolu we krwi i trójglicerydów, w związku z czym mogą odgrywać ważna rolę w zapobieganiu wystąpienia schorzeń układu krążenia (czytaj: "Dobry" cholesterol - czy jego wysokie stężenie jest korzystne dla wszystkich? oraz Miażdżyca -  jakie mam szanse, by nie zachorować?).

WNKT wykazują działanie przeciwzapalne, w związku z czym wiele osób zwraca uwagę na ich możliwe działanie antynowotworowe.

Osoby starsze, które chcą zadbać o swój wzrok, również powinny zwrócić uwagę na ilość znajdujących się w ich diecie produktów będących źródłem WNKT. Okazuje się, że wspomniane kwasy odgrywają także ważną rolę w zapobieganiu wystąpienia zwyrodnienia plamki żółtej oka, która jest związana z wiekiem.

Polecamy również: Jednonienasycone kwasy tłuszczowe - korzyści dla zdrowia

PIŚMIENNICTWO:

Obiedzinska, A., and Bożena Waszkiewicz-Robak. "Oleje tłoczone na zimno jako żywność funkcjonalna." Żywność Nauka Technologia Jakość 19.1 (2012).

Bykowski, Piotr J. "Żywność pochodzenia morskiego-korzyści dla zdrowia konsumenta." Przemysł Spożywczy 65 (2011): 31-33.

Harton, Anna, et al. "Spożycie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych przez kobiety ciężarne." Probl Hig Epidemiol 94.3 (2013): 605-609.

Dudzisz-Śledź, Monika, Andrzej Śledź, and Piotr Jażdżewski. "Unsaturated fatty acids and human health." Medycyna Rodzinna (2006).

Kowalski, Michał, Anna I. Borucka, and Jerzy Szaflik. "Kwasy Omega-3 w profilaktyce zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem." Forum Medycyny Rodzinnej. Vol. 2. No. 4. Via Medica Medical Publishers, 2008.

Jelinska, M., and Andrzej Tokarz. "Nowe oblicza starych znajomych-przeciwzapalne metabolity n-3 WNKT. Cz. II. Pochodne DHA." Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 46.3 (2013).

Piecyk, M., et al. "Ocena wybranych suplementów diety WNKT pod względem udziału kwasów omega-3." Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 44.3 (2011).