INSULINOOPORNOŚĆ BEZ TAJEMNIC - CHARAKTERYSTYKA, POWIKŁANIA I PROFILAKTYKA
Jedną z chorób, która stanowi ogromne wyzwanie dla współczesnej medycyny i została okrzyknięta mianem epidemii XXI wieku jest cukrzyca typu 2. U jej podłoża leżą zaburzenia wydzielania insuliny, a także insulinooporność. Insulinooporność to w związku z coraz większą zachorowalnością na cukrzycę typu 2 często używane słowo. Co kryje się pod tym pojęciem, co jest przyczyną insulinooporności, jak można zmniejszyć ryzyko jej wystąpienia i jakie mogą być konsekwencje pojawienia się insulinooporności w naszym organizmie?
Zobacz również:
Insulinooporność - przyczyny, konsekwencje, dieta
Pokonać insulinooporność - suplementy wspomagające terapię
CZYM JEST INSULINOOPORNOŚĆ I SKĄD SIĘ BIERZE?
O insulinooporności mówimy wtedy, gdy spada wrażliwość naszych komórek na działanie insuliny pomimo tego, że we krwi jej stężenie jest prawidłowe lub podwyższone. Bardziej obrazowo mówiąc nasze komórki są oporne na działanie tego hormonu, stąd nazwa „insulinooporność”. Mówiąc o insulinooporności możemy spotkać się z podziałem na insulinooporność obwodową oraz wątrobową. Insulinooporność obwodowa dotyczy mięśni szkieletowych oraz tkanki tłuszczowej natomiast insulinooporność wątrobowa dotyczy hepatocytów, czyli komórek budujących wątrobę. Jak to się dzieje, że nasze komórki stają się oporne na jej działanie? U podłoża takiego stanu rzeczy mogą leżeć trzy rodzaje zaburzeń:
insulinooporność przedreceptorowa: klasycznym przykładem w tym przypadku jest, tzw. zespół zmutowanej insuliny, czyli mutacja genu, która prowadzi do tego, że cząsteczka insuliny ma nieprawidłową wielkość. W tym przypadku organizm prawidłowo reaguje na insulinę podaną z zewnątrz (czyli egzogenną) natomiast nieprawidłowa reakcja dotyczy insuliny, którą sam wyprodukuje.
insulinooporność receptorowa: jest to rodzaj insulinooporności, który wynika z nieprawidłowej budowy lub zaburzeń w funkcjonowaniu receptora insulinowego. Insulinooporność receptorowa może być również wywołana mutacjami genów.
insulinooporność poreceptorowa: w tym przypadku dochodzi zaburzenia dotyczą sygnalizacji przyłączenia insuliny do receptora, a także nieprawidłowości w budowie oraz funkcjach transporterów, które przenoszą cząsteczki glukozy do wnętrza komórki.
Zobacz również: Cukrzyca - ważne wskazówki
Biorąc pod uwagę czynniki, które przyczyniają się do rozwoju insulinooporności nie powinniśmy jednak zrzucać całej winy na mutacje genetyczne. Istnieją również inne czynniki, takie jak niewłaściwa dieta oraz niska aktywność fizyczna, które zwiększają ryzyko rozwoju insulinooporności. Tkanka tłuszczowa odgrywa dużą rolę w powstawaniu insulinooporności! Jest to kolejny argument za tym, że poprzez zdrowe odżywianie i aktywność fizyczną powinniśmy dbać o prawidłową masę ciała! (zobacz jak w łatwy i przyjemny sposób uczynić aktywność fizyczną nawykiem). Jak to się dzieje, że tkanka tłuszczowa ma jakiś związek z insulinoopornością? Wynika to z tego, że z tkanki tłuszczowej wydzielane są wolne kwasy tłuszczowe, a także związki takie jak adypsyna, czy rezystyna, które zmniejszają obwodową wrażliwość na insulinę. Tkanka tłuszczowa jest również źródłem mediatorów odczynu zapalnego, które jeśli wydzielane są w nadmiarze powodują powstanie przewlekłego stanu zapalnego. Taki stan prowadzi do tego, że zaburzone zostaje przekazywanie sygnału z receptora insulinowego.
Zobacz również:
Plan treningowy podczas odchudzania
CZYM GROZI INSULINOOPORNOŚĆ?
W żadnym wypadku nie powinniśmy lekceważyć insulinooporności, ponieważ prowadzi ona do poważnych konsekwencji. Przede wszystkim jak to już zostało wspomniane leży u podłoża cukrzycy typu 2, która wiąże się nie tylko z przestrzeganiem ścisłych zaleceń żywieniowych i przyjmowaniem leków, ale także związana jest z ryzykiem uszkodzenia serca, nerek i narządu wzroku, udarem mózgu, czy schorzeniem jakim jest stopa cukrzycowa, która zaniedbana może prowadzić nawet do amputacji. Insulinooporność prowadzi również do zaburzeń funkcji śródbłonka naczyniowego, m.in. poprzez zmniejszanie syntezy tlenku azotu, którego zmniejszone ilości przyczyniają się do nieprawidłowej funkcji rozkurczowej śródbłonka. Insulinooporność zwiększa ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, a także zwiększa śmiertelność w wyniku tych chorób. Poza cukrzycą typu 2 i chorobami sercowo-naczyniowymi mówi się o tym, że insulinooporność może mieć istotne znaczenie w rozwoju niealkoholowego stłuszczenia wątroby, zespołu policystycznych jajników, a nawet obturacyjnego bezdechu sennego.
sprawdź swoją wiedzę na temat cukrzycy rozwiązując krótki quiz!
INSULINOOPORNOŚĆ – JAK SIĘ PRZED NIĄ BRONIĆ?
Pierwsze najważniejsze zalecenie dotyczy utrzymywania prawidłowej masy ciała biorąc pod uwagę fakt, że tkanka tłuszczowa (szczególnie brzuszna) ma ścisły związek z rozwojem insulinooporności (czytaj: 9 produktów w profilaktyce cukrzycy). Pamiętajmy żeby nie była to jednak kuracja odchudzająca oparta na drakońskich dietach, lecz zmiana nawyków żywieniowych, która doprowadzi do stopniowej utraty masy ciała (zaleca się spadek masy ciała na poziomie 0,5-1kg na tydzień), której skutkiem nie będzie szybki powrót do poprzedniej masy ciała (czytaj również: Operacja bariatrycznych - szansa dla otyłych). Oprócz tego, że zmniejszymy kaloryczność naszego jadłospisu powinniśmy zadbać o to, by zadbać o odpowiednią ilość warzyw i owoców, które dostarczą nam błonnika pokarmowego, witamin, składników mineralnych i antyoksydantów, obecność nienasyconych kwasów tłuszczowych, a także zastąpienie węglowodanów prostych węglowodanami złożonymi. Bardzo istotne jest również to, by uzupełnieniem zdrowego żywienia była regularna aktywność fizyczna. Takie postępowanie obniży ryzyko, że dołączymy do dużego grona osób borykających się z insulinoopornością!
Czytaj: Pokonać insulinooporność - suplementy wspomagające terapię
Zobacz również: Jak skutecznie zapobiegać cukrzycy?