Zespół metaboliczny - suplementy diety i żywność, wspomagająca leczenie
W roku 2005 IDF (Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna, ang. International Diabetes Federation ) zdefiniowała Zespół Metaboliczny (ZM, ang. metabolic syndrome, MS). Uważa się, że ZM to współistnienie połączonych czynników metabolicznych (otyłość wisceralną, nadciśnienie tętnicze, upośledzona tolerancja glukozy, zaburzenia lipidowe, procesy zapalne), które zwiększają ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 lub chorób sercowo-naczyniowych (których podłożem jest miażdżyca).
Kryteria rozpoznania Zespołu Metabolicznego wg. IDF
Według IDF (2005) Zespół Metaboliczny diagnozuje się, gdy u pacjenta stwierdza się:
występowanie otyłości brzusznej (w populacji Europejskiej otyłość wisceralną stwierdza się gdy u mężczyzn obwód pasa jest ≥ 94 cm, a u kobiet ≥ 80 cm)
i występowanie minimum 2 z 4 poniższych kryteriów:
stężenie glukozy na czczo, powyżej normy (tj. ≥100 mg/dl) lub wcześniej rozpoznana cukrzyca typu 2
wartości stężenia cholesterolu frakcji HDL poniżej normy (tj. <40mg/dl u mężczyzn i <50mg/dl u kobiet), bądź wcześniejsze leczenie tego zaburzenia
wartości stężenia trójglicerydów powyżej normy (tj. TG >150 mg/dl) bądź wcześniejsze leczenie tego zaburzenia
wartości ciśnienia tętniczego powyżej normy (tj. ≥ 130 mm Hg skurczowe lub ≥85 mmHg rozkurczowe), bądź już leczone schorzenie.
W Polsce zespół metaboliczny występuje u ok. 20% dorosłych osób.
Wspomaganie leczenia Zespołu Metabolicznego
W literaturze pojawiają się informacje, iż modyfikacja stylu życia redukcja nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej u pacjenta, może zmniejszać w sposób znaczący objawy zespołu metabolicznego. Za priorytet uznaje się:
zwiększenie ilości warzyw, owoców i ryb w diecie pacjenta z ZM
nie wyklucza się także podjęcia decyzji o wprowadzeniu suplementacji w ZM, która powinna być przedyskutowana nie tylko z pacjentem, ale przede wszystkim z jego lekarzem prowadzącym.
Oto przykłady suplementów oraz produktów spożywczych wykorzystywanych w terapii wspomagającej leczenie Zespołu Metabolicznego:
Morwa biała
Morwa biała, wyróżnia się swoją aktywnością antyoksydacyjną. Jest źródłem związków o właściwościach przeciwutleniających (antocyjany, kwercetyna). Wyniki badań prowadzonych nad właściwościami ekstraktu z liści morwy wskazują, iż jego stosowanie wiąże się ze zmniejszeniem poposiłkowego stężenia glukozy we krwi. Stosowanie wyciągu z morwy białej, może mieć znaczący wpływ na zmniejszenie stężenia cholesterolu frakcji LDL.
Wyciąg z Aronii Czarnoowocowej
Owoce aronii zawierają dużą ilość antyoksydantów, są idealnym źródłem m.in. polifenolii, antocyjanów, zawierają takie flawonole, jak: kwercetyna i kemferol. Flawonoidy pochodzące z ww. owoców wykazują m.in. działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne, dodatkowo mogą mieć wpływ na regulację ciśnienia tętniczego krwi czy profil lipidowy pacjenta. Wyniki prowadzonych badań nad wpływem wyciągu z aronii czarnoowocowej wskazują, że jego stosowanie może redukować stężenie glukozy, choć mechanizm ten nie został jeszcze dokładnie zbadany. To jednak dziś uważa się, że może to mieć istotne znaczenie np. w zapobieganiu cukrzycy typu 2.
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3
Według autorów licznych prac naukowych dotyczących zespołu metabolicznego, nienasycone kwasy tłuszczowe, w korzystny sposób wpływają na wartości ciśnienia tętniczego, stężenie trójglicerydów, czy gospodarkę węglowodanową organizmu.
Czosnek
Zawarte w czosnku, takie składniki jak: siarka i allicyna, sprawiają, że jego spożywanie może mieć wpływ na regulację wartości ciśnienia tętniczego krwi. Czosnek stosowany w postaci suplementu diety może przynieść korzyści w terapii ZM i profilaktyce cukrzycy typu 2. Okazuje się, że w badaniach prowadzonych na szczurach, związki zawarte w czosnku (siarka, olejki), mogą odgrywać ważne znaczenie w m.in. zwiększaniu nie tylko wydzielania insuliny, ale także poprawianiu wrażliwości komórek na jej działanie.
Cynk
W literaturze można znaleźć informacje o tym, iż zaproponowanie pacjentowi suplementacji cynkiem, może okazać się korzystnym działaniem w kierunku zmniejszenia stężenia wartości cholesterolu całkowitego, zwiększenia cholesterolu frakcji HDL oraz zmniejszenia trójglicerydów.
Piśmiennictwo
Komperda J., Żurkowska J., Czapka M., i wsp. METABOLIC SYNDROME – A REVIEW OF LITERATURE Problemy Nauk Stosowanych, 2014, Tom 2, s. 149 – 156
Sugimoto M., Arai H., Tamura Y., et al..: Mulberry leaf ameliorates the expression profile of adipocytokines by inhibiting oxidative stress in white adipose tissue in db/db mice. Atherosclerosis, 2009; 204: 388-394
Kojima Y., Kimura T., Nakagawa K., et al..: Effects of mulberry leaf extract rich in 1-deoxynojirimycin on blood lipid profiles in humans. J. Clin. Biochem. Nutr., 2010; 47: 155-161
Jurgoński A., Juśkiewicz J., Zduńczyk Z.: Ingestion of black chokeberry fruit extract leads to intestinal and systemic changes in a rat model of prediabetes and hyperlipidemia. Plant Foods Hum. Nutr., 2008; 63: 176-182
Olas B., Wachowicz B., Nowak P., i wsp..: Studies on antioxidant properties of polyphenol-rich extract from berries of Aronia melanocarpa in blood platelets. J. Physiol. Pharmacol., 2008; 59: 823-835
Ryszawa N., Kawczyńska-Dróżdż A., Pryjma J., i wsp..J.: Effects of novel plant antioxidants on platelet superoxide production and aggregation in arteriosclerosis. J. Physiol. Pharmacol., 2006; 57: 611-626
Padiya R., Khatua T.N., Bagul P.K., Kuncha M., Banerjee S.K.: Garlic improves insulin sensitivity and associated metabolic syndromes in fructose fed rats. Nutr. Metab., 2011; 8: 53
Zulet M., Puchau B., Hermsdorff H., Navarro C., Martínez J.: Dietary selenium intake is negatively associated with serum sialic acid and metabolic syndrome features in healthy young adults. Nutr. Res., 2009; 29: 41-48
