SIFO - Zespół rozrostu grzybiczego jelita cienkiego - co dietetyk powinien wiedzieć?
Zespół rozrostu grzybiczego jelita cienkiego (SIFO, ang. small intestinal fungal overgrowth) to dość ciężkie w rozpoznaniu schorzenie, które łatwo można pomylić z SIBO (ang. small intestine bacterial overgrowth, zespół rozrostu bakteryjnego). Mimo podobnych dolegliwości, wynikających z rozwoju wspomnianych zaburzeń przewodu pokarmowego, oba te schorzenia różnią się rodzajem mikroorganizmów, które wywołują objawy. W przypadku SIFO to nadmierna ilość grzybów kolonizujących jelito cienkie człowieka, staje się przyczyną odczuwania dyskomfortu i dolegliwości żołądkowo-jelitowych.
SIFO - grupa ryzyka
Do niedawana w literaturze pojawiały się informację wskazujące na to, iż na rozwój SIFO najbardziej narażone są osoby cierpiące na upośledzenie czynności układu odpornościowego. Jednak obecnie, w świetle nowych doniesień naukowych okazuje się, że grono osób narażonych na wystąpienie zespołu rozrostu grzybiczego jelita cienkiego, powiększa się o pacjentów cierpiących także, m.in. na:
- zgagę, częste odbijanie,
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- uczucie wzdęcia brzucha, nadmierne oddawanie gazów,
- nudności i wymioty,
- biegunkę,
- choroby wrzodowe żołądka i jelit,
- alergie pokarmowe,
oraz osoby w trakcie farmakoterapii: cukrzycy, chorób nowotworowych oraz u osób przyjmujących inhibitory pompy protonowej (IPP), a także u pacjentów po antybiotykoterapii. Naukowcy wskazują, iż przyczyn rozwoju SIFO należy także doszukiwać się m.in. w zaburzeniach perystaltyki przewodu pokarmowego.
Jakie są objawy SIFO?
Jakie objawy, zgłaszane przez pacjenta w gabinecie dietetycznym, powinny zwrócić naszą uwagę? Objawy SIFO mogą przypominać objawy występowania SIBO. Jednak nie należy mylić tych jednostek chorobowych, gdyż w przypadku pierwszej mowa o nadmiernym rozroście grzybów. Natomiast w przypadku drugiej dochodzi do nadmiernego przerostu szkodliwych bakterii bytujących w przewodzie pokarmowym. W każdym z przypadków terapia powinna być indywidualnie dostosowana do sytuacji zdrowotnej pacjenta.
Do najczęstszych objawów SIFO należą:
- bolesny dyskomfort w obrębie jamy brzusznej,
- nieprzyjemny zapach z ust,
- „burczenie i przelewanie” w brzuchu,
- uczucie wzdęcia i częste oddawanie gazów,
- zmienna struktura kału, występowanie biegunek na przemian z zaparciami. Może pojawić się wodnista biegunka lub biegunka z domieszką kału.
Wymienione wyżej objawy towarzyszące SIFO, można przypisać niejednokrotnie także innym jednostkom chorobowym. Jak widać, ciężko samodzielnie stwierdzić, iż pacjent cierpi na zespół rozrostu grzybiczego jelita. Dietetyk nie może diagnozować jednostek chorobowych. Jednak gdy pewne objawy wzbudzają nasze podejrzenia, mamy możliwość odsyłania pacjenta do lekarza, który oprócz badania podmiotowego i przedmiotowego dokona także szerszych badań, mających na celu zdiagnozowanie danej jednostki chorobowej i odróżnienie jej od innych przypominających ją w swoich objawach.
Jakie metody diagnostyczne pozwalają rozpoznać SIFO?
W przypadku podejrzenia u pacjenta SIFO należy odesłać chorego do lekarza (najlepiej do poradni gastroenterologicznej). Specjalista po dokonaniu szczegółowego wywiadu zdrowotnego oceni, jakie metody diagnostyczne będą odpowiednie dla dolegliwości obserwowanych u pacjenta. W przypadku SIFO, za najlepszą metodę diagnostyczną tego schorzenia, uznaje się pobranie w trakcie gastroskopii, treści jelita cienkiego (w obrębie dwunastnicy). Następnie zaleca się przygotowanie posiewu w celu rozpoznania kandydozy.
Leczenie SIFO
Jeżeli u pacjenta zostanie zdiagnozowane SIFO, lekarz najczęściej rozpoczyna terapię od wykorzystania kuracji antygrzybiczej (tj. podania leków przeciwgrzybiczych, np. Nystatyna). Farmakoterapia przeważnie trwa miesiąc.
Zapobiegania nawrotom SIFO
Po zakończeniu farmakoterapii należy podjąć stosowne kroki mające na celu zapobieganie nawrotom SIFO szczególnie, że formy przetrwalnikowe grzybów, mają zdolność utrzymywać się w organizmie nawet przez 2 lata.
Pacjentom po przebytym SIFO, zaleca się:
- eliminację z diety: produktów będących źródłem cukrów prostych tzw. „pustych kalorii”, pożywienia silnie przetworzonego,
- zwiększenie w diecie pokarmów będących źródłem błonnika pokarmowego i węglowodanów złożonych (świeże warzywa, produkty pełnoziarniste, orzechy, nasiona, pestki, otręby),
- zwiększenie w diecie produktów będących źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (do jadłospisu zaleca się wprowadzenie większej ilości tłuszczów roślinnych, np. olej lniany, oliwa z oliwek, a także tłustych ryb morskich),
- by spożywane pokarmy oraz wypijane płyny były świeże, należy unikać odgrzewania posiłków,
- konsultację z alergologiem, ustalenie czy nie współwystępują alergie pokarmowe i ewentualne wykluczenie z diety uczulających pokarmów,
- wypijanie odpowiedniej ilości płynów w ciągu dnia, szczególnie czystej wody mineralnej, niegazowanej,
- lekarze mogą zalecić także przyjmowanie przez jakiś czas po terapii farmakologicznej SIFO, probiotyków. Jednak czas ich przyjmowania i rodzaj jest zależny od lekarza prowadzącego.
Piśmiennictwo
Wang Z.K., Yang Y.S., Stefka A.T., Sun G., Peng L.H.: Review article: fungal microbiota and digestive diseases. Aliment Pharmacol Ther 2014; 39(8): 751‑66. doi: 10.1111/apt.12665.
Florescu D.F., Islam K.M., Grant W., Mercer D.F., Langnas A., Botha J. i wsp.: Incidence and outcome of fungal infections in pediatric small bowel transplant recipients. Transpl Infect Dis Off J Transplant Soc 2010; 12(6):497‑504. doi: 10.1111/j.1399‑3062.2010.00542.x.
Yamashita K., Ohara M., Kojima T., Nishimura R., Ogawa T., Hino T. i wsp.: Prevalence of drug-resistant opportunistic microorganisms in oral cavity after treatment for oral cancer. J Oral Sci. 2013; 55(2): 145‑55.
Gong Y.B., Zheng J.L., Jin B., Zhuo D.X., Huang Z.Q., Qi H. i wsp.: Particular Candida albicans strains in the digestive tract of dyspeptic patients, identified by multilocus sequence typing. PLoS ONE 2012; 7(4): e35311. doi: 10.1371/journal.pone.0035311.
Micames C.G., Bentley R., Onken J.: Clinical challenges and images in GI. Invasive candidal enterocolitis. Gastroenterology 2007; 133(2): 391, 731. doi: 10.1053/j.gastro.2007.06.051. - Gastroenterology
https://gastroenterologia-praktyczna.pl/magazine/shownumber/205
