Inozytol a PCOS
Inozytol to izomer glukozy, zaliczany do grupy alkoholi, znany także jako alkohol cukrowy lub witamina B8. Związek ten występuje w 9 konfiguracjach izomerycznych, z czego najpowszechniejszymi, obecnymi w organizmie są mio-inozytol oraz D-chiro-inozytol, występujące w postaci glikanów. Podaż inozytolu wraz z dietą, głównie w formie mio-inozytolu, wynosi średnio 1 gram na dobę. Do produktów będących źródłem tego związku należą owoce cytrusowe, produkty zbożowe, orzechy, rośliny strączkowe, drożdże. Badania naukowe wskazują na szerokie biologiczne działanie inozytolu, w tym wpływ na poprawę profilu hormonalnego u kobiet z zespołem policystycznych jajników [2,4].
Czym jest PCOS?
Zespół policystycznych jajników (PCOS) jest heterogenicznym zaburzeniem endokrynologicznym, dotykającym 5–10% całkowitej populacji kobiet w wieku reprodukcyjnym na świecie, wśród których 80% stanowią osoby otyłe [1,5]. Etiologią zdiagnozowania PCOS jest występująca oligo- lub anowulacja, hiperandrogenizm oraz zmiany morfologiczne jajników [1]. Za jedną z głównych przyczyn sprzyjających powstaniu zespołu policystycznych jajników uważa się hiperinsulinizm, spowodowany zmniejszoną wrażliwością tkanek na insulinę [4]. Powstała w wyniku insulinooporności hiperinsulinemia, stymuluje produkcję androgenów w komórkach jajnika, powoduje przedwczesną atrezję pęcherzyków jajnikowych, zaburzenie odpowiedzi komórek Graffa na działanie endogennych gonadotropin i zakłócenie procesu owulacji [2,4].
Przyczyna insulinooporności u osób z PCOS nie jest jeszcze całkowicie poznana. Jak wskazują wieloletnie badania naukowe, ważną rolę w owym zaburzeniu ogrywają wspomniane powyżej związki - inozytolo-fosfoglikany (IPG), będące mediatorami wewnątrzkomórkowego przekazu sygnału i działania insuliny. IPG, określane jako drugie przekaźniki wewnątrzkomórkowego sygnału insulinowego. W zależności od rodzaju izomeru inozytolu występują w postaci mio-inozytolo-fosfoglikanów (MI-IPG) oraz chiro-inozytolo-fosfoglikanów (DCI-IPG). W przypadku insulinooporności mamy do czynienia ze zmniejszeniem dokomórkowego transportu IPG i obniżeniem jego stężenia w komórce. Pomimo obwodowej insulinooporności, w jajniku nie odnotowuje się zmniejszonej wrażliwości na insulinę. Powstająca na skutek insulinooporności, hiperinsulinemia doprowadza do zwiększonej produkcji androgenów oraz wzrostu uwalniania IPG i wzmożonej epimeryzacji mio-inozytolu do D-chiro-inozytolu. Zmniejszona dostępność , jak i zaburzenie metabolizmu inozytolu lub IPG oraz zmiana stosunku D-chiro-inozytolu do mio-inozytolu, na korzyść tego pierwszego, powodują nasilenie oporność tkanek na działanie insuliny, prowadząc do wystąpienia typowych dla zespołu policystycznych jajników objawów [4].
Co na to nauka?
Coraz więcej badań naukowych wskazuje na skuteczność suplementacji mio-inozytolu lub terapii skojarzonej z D-chiro-inozytolem (w stosunku 40:1) w poprawie parametrów hormonalnych i metabolicznych u kobiet z zespołem policystycznych jajników. Substancji tej przypisuje się działanie takie jak: regulacja glikemii i insulinowrażliwości tkanek oraz poprawa profilu hormonów płciowych — obniżanie stężenia hormonu lutenizującego, prolaktyny, wolnego testosteronu, a także wzrost stężenia progesteronu w fazie lutealnej. Opisane zmiany stężenia hormonów płciowych u kobiet mają bezpośredni wpływ na regulację cyklu menstruacyjnego [2,4]. Zmniejszenie stężenia androgenów po zastosowaniu kuracji inozytolem może być konsekwencją zwiększonego stężenia globuliny wiążącej hormony płciowe (SHGB). Efekt ten zależny jest od dawki suplementu oraz czasu trwania terapii [5]. Istnieje przesłanie, iż wzrost wrażliwości tkanek na insulinę zależny jest od wyjściowego stężenia insuliny we krwi i wykazuje najkorzystniejsze działanie u osób z niskim i średnim stopniem insulinooporności. Nie wykazano jednak wpływu na zmniejszenie wartości BMI, co świadczy o tym, iż stosowanie izomerów inozytolu nie rozwiązuje problemu nadwagi i otyłości, będących jedną z częstych przyczyn PCOS i wskazuje na konieczność wprowadzenia gruntownych zmian stylu życia ukierunkowanych na redukcję masy ciała u tych osób. [3,4]
Podsumowanie
Podsumowując, suplementacja inozytolu może stanowić alternatywę dla leczenia innymi środkami farmakologicznymi o właściwościach uwrażliwiających komórki organizmu na działanie insuliny, dodatkowo zapobiegając negatywnym skutkom ubocznym takim jak dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Jak pokazują badania naukowe, inozytol ma wpływ na poprawę parametrów hormonalnych u kobiet z zespołem policystycznych jajników, przyczynia się do regulacji cyklu menstruacyjnego i wzmożenia płodności. W celu długotrwałego polepszenia stanu zdrowia konieczna jest jednak modyfikacja stylu życia, związana głównie ze zmianą nawyków żywieniowych, wzbogaceniem diety w produkty bogate w naturalnie występujące formy inozytolu oraz zachowanie prawidłowej masy ciała.
Bibliografia:
-
Benelli E. i wsp.: A Combined Therapy with Myo-Inositol and D-Chiro-Inositol Improves Endocrine Parameters and Insulin Resistance in PCOS Young Overweight Women. International Journal of Endocrinology, 2016, article ID 3204083: 1-5.
-
Jakimiuk A.J, Szamatowicz J.: Rola niedoboru inozytolu w patofizjologii zaburzeń występujących w zespole policystycznych jajników. Ginekol Pol. 2014, 85: 54-57
-
Pundir J. I wsp.: Inositol treatment of anovulation in women with polycystic ovary syndrome: a meta‐analysis of randomised trials. At International Journal of Obstetrics and Gynaecology, 2018,125 (3 ):299-308
-
Szkodziak P., Paszkowski T.: Wpływ leczenia mio-inozytolem na insulinooporność u pacjentek z zespołem policystycznych jajników w obserwacji 3-miesięcznej. Portal Edukacyjny e-medycyna.pl.
-
Unfer V. i wsp.: Myo-inositol effects in women with PCOS: a meta-analysis of randomized controlled trials. Endocr Connect. 2017 Nov; 6(8): 647–658.
