Blog

Alergia na białka mleka krowiego (BMK) jest najczęstszą alergią pokarmową w grupie niemowląt i dzieci do 3. roku życia. Szacuje się, że ta niepożądana reakcja występuje u 2-5% pacjentów pediatrycznych. Wczesne rozpoznanie, wdrożenie odpowiedniego leczenia oraz ustalenie zbilansowanej diety eliminacyjnej jest kluczowe, ze względu na możliwość wystąpienia objawów, które zagrażają życiu dziecka.

Objawy alergii na białko mleka krowiego

Objawy alergii na BMK najczęściej dotyczą skóry, układu oddechowego i przewodu pokarmowego. Mechanizm nadwrażliwości związany jest z odpowiedzią zależną lub niezależną od przeciwciał klasy IgE. Objawy alergii na BMK ustępują wraz z wiekiem – czas nabywania tolerancji immunologicznej jest różny. Około 50% dzieci rozwija ją pod koniec 1 roku życia, 75% w wieku 3 lat, a >90% w wieku lat 6.

Rozpoznawanie alergii na białko mleka krowiego

Podstawą rozpoznania alergii na BMK są 2 zasadnicze kryteria – potwierdzenie związku pomiędzy eliminacją alergenu z diety a ustąpieniem manifestacji klinicznej oraz stwierdzenie zaostrzenia objawów po jego powtórnym wprowadzeniu. Diagnoza musi być trafna i oparta na dowodach naukowych, gdyż niepotrzebna dieta eliminacyjna może prowadzić do niedoborów żywieniowych.
Z reguły w diagnostyce alergii na BMK wykorzystuje się mieszanki o wysokim stopniu hydrolizy (ang. extensively hydrolysed formula, eHF), a w niektórych przypadkach także mieszanki aminokwasowe (ang. amino-acid formula, AAF).

Karmienie piersią

Alergia na BMK może ujawnić się zarówno u niemowląt, którym podaje się mleko modyfikowane, jak i wyłącznie mleko matki, gdyż białko to transportowane jest do pokarmu kobiecego. W sytuacji karmienia piersią oraz wystąpienia u dziecka objawów sugerujących alergię na BMK konieczne jest, aby matka dziecka stosowała ścisłą dietę bezmleczną przez okres 1-2 tygodni. Jeśli objawy ustaną zaleca się stopniowe wprowadzanie produktów mlecznych na nowo – ponowne zaostrzenie alergii stanowi wskazanie do przedłużenia diety bezmlecznej. Dodatkowo konieczna jest suplementacja diety matki w wapń.

Mleko innych ssaków, napoje roślinne, probiotyki i prebiotyki

Ze względu na duże ryzyko wystąpienia reakcji krzyżowych odradza się podawanie mleka pochodzącego od innych ssaków. W żywieniu niemowląt niewskazane są także płynne produkty przemysłowe utworzone z soi, migdałów, ryżu, kokosa czy kasztanów, gdyż zawarte w nich składniki pokarmowe nie odpowiadają potrzebom pacjentów pediatrycznych. Dodatkowo nie ma dowodów na skuteczność probiotyków i prebiotyków w leczeniu alergii na BMK, choć istnieją doniesienia o ich roli w profilaktyce alergii pokarmowej.

Jakie produkty należy wykluczyć z diety dziecka z alergią na białko mleka krowiego?

Stosowanie diety eliminacyjnej wymaga zaangażowania zarówno dietetyka, jak i rodzica, który systematycznie będzie kontrolował etykiety kupowanych produktów spożywczych. Z diety dziecka z alergią na białko mleka krowiego należy wykluczyć:

• mleko krowie, owcze i kozie;

• standardowe mleko modyfikowane;

• wszystkie produkty mleczne otrzymywane z ww. mleka, tj. sery podpuszczkowe (żółte), twarogowe, wiejskie, pleśniowe, maślanka, serwatka, jogurty i kefiry, śmietana i śmietanka;

• masło, masło klarowane, margaryny z dodatkiem białek mleka, serwatki lub maślanki;

• kaszki mleczne i błyskawiczne z dodatkiem ww. mleka;

• mięso wołowe i cielęce;

• wędliny z mięsa wołowego i cielęcego oraz wędliny zawierające dodatek białek mleka;

• białka (serwatkowe i kazeinowe) i składniki mleka krowiego dodawane do żywności: diacetyl, kazeina, kwas mlekowy, kazeinian sodu, kazeinian magnezu, kazeinian potasu, kazeinian wapnia, laktoalbumina, laktoferyna, laktoglobulina, podpuszczka kazeiny, serwatka;

• produkty z dodatkiem mleka, tj. czekolady, sosy sałatkowe, desery, kaszki zbożowe dla niemowląt, ciasta drożdżowe na zaczynie z mlekiem.

Zagrożenia wynikające ze stosowania diety eliminacyjnej

W badaniach naukowych udowodniono, że dieta eliminująca BMK może wywierać negatywny wpływ na stan odżywienia dziecka – obserwowano mniejsze przyrosty masy i wysokości ciała oraz niedostateczną mineralizację kości. Ze względu na częste występowanie niedoborów wapnia zaleca się, aby tego typu leczenie żywieniowe było kontrolowane przez doświadczonego dietetyka pediatrycznego, który odpowiednio zbilansuje jadłospis pacjenta. Dodatkowo zaleca się konsultację z lekarzem w celu dobrania suplementu witaminy D i ustalenia jego dawki.

Bibliografia:

1. Benelli E. i wsp.: A Combined Therapy with Myo-Inositol and D-Chiro-Inositol Improves Endocrine Parameters and Insulin Resistance in PCOS Young Overweight Women. International Journal of Endocrinology, 2016, article ID 3204083: 1-5.

2. Jakimiuk A.J, Szamatowicz J.: Rola niedoboru inozytolu w patofizjologii zaburzeń występujących w zespole policystycznych jajników. Ginekol Pol. 2014, 85: 54-57

3. Pundir J. I wsp.: Inositol treatment of anovulation in women with polycystic ovary syndrome: a meta‐analysis of randomised trials. At International Journal of Obstetrics and Gynaecology, 2018,125 (3 ):299-308

4. Szkodziak P., Paszkowski T.: Wpływ leczenia mio-inozytolem na insulinooporność u pacjentek  z zespołem policystycznych jajników w obserwacji 3-miesięcznej. Portal Edukacyjny e-medycyna.pl.

5. Unfer V. i wsp.: Myo-inositol effects in women with PCOS: a meta-analysis of randomized controlled trials. Endocr Connect. 2017 Nov; 6(8): 647–658.