UZALEŻNIENIE OD CUKRU - JAK SOBIE Z NIM PORADZIĆ?
Czy istnieje uzależnienie od cukru? Okazuje się, że opis heroiny idealnie pasuje do opisu cukru: substancja uzyskiwana z roślin, sprzedawana w postaci proszku z białych kryształków, w organizmie wpływa na receptory zwane opioidowymi, przenika przez barierę krew-mózg i wywołuje uczucie euforii oraz zmniejsza odczuwanie bólu.
CUKIER KRZEPI?
Jeden ze sloganów często powtarzany w obecnych czasach, niestety nie mający zbyt wiele wspólnego z rzeczywistością. Co ciekawe hasło „cukier krzepi” służyło jako reklama dla Związku Cukrowników Polskich jeszcze przed II wojną światową! Prawda jest jednak taka, że cukier krzepi, ale tylko na chwilę, a konsekwencje jego nadmiaru w diecie są wręcz katastrofalne dla naszego zdrowia. Dane statystyczne pokazują, że spożywamy do 100 g cukru dziennie, kiedy 25 g (5 łyżeczek) to górna granica normy. Jeszcze w XIX wieku na świecie spożywano średnio 1 kg cukru na osobę rocznie, aktualnie w Polsce średnie roczne spożycie oscyluje w granicach 42 kg!
UZALEŻNIENIE OD CUKRU ŹRÓDŁEM WIELU CHORÓB
Nadmiar cukru w naszej diecie uważa się za pierwotny czynnik odpowiedzialny za rozwój otyłości i cukrzycy, co predysponuje tylko do wystąpienia innych poważnych chorób. Nie ma również wątpliwości, że nadwyżka cukru w naszym jadłospisie sprzyja wystąpieniu nowotworów czy schorzeń psychicznych takich jak depresja czy ADHD. Dodatkowo cukier to idealna pożywka dla bakterii i grzybów, dlatego nie bez przyczyny postrzega się go jako głównego winowajcę infekcji bakteryjnych i grzybiczych.
JAK TO DZIAŁA?
Zbyt wysoki poziom cukru we krwi powoduje duży wyrzut insuliny, co w konsekwencji może doprowadzić do oporności tkanek na insulinę. Organizm zaczyna potrzebować jej coraz więcej i więcej, a jak udowodniono insulina m.in. stymuluje wzrost 80% typów guzów nowotworowych. Przyczyną kolejnych negatywnych efektów działania cukru jest glikacja, czyli proces przyłączania się cukrów do białek bez udziału enzymów. W konsekwencji powstają zaawansowane końcowe produkty glikacji (tzw. AGEs), a te sprzyjają procesowi starzenia się komórek czy wystąpieniu chorób układu kardiowaskularnego i choroby Alzheimera.
Zobacz również: Demencja starcza - czy można jej przeciwdziałać dietą?
UWAGA NA UKRYTY CUKIER!
Najbardziej niebezpieczny (trudno kontrolować jego spożycie) jest cukier ukryty w różnych potrawach i gotowych produktach sprzedawanych w sklepach, gdzie służy jako konserwant, polepszacz smaku czy wyglądu. Czyha on na nas dosłownie na każdym rogu: dodawany jest do pieczywa, keczupu, przetworów warzywnych, gotowych zup i sosów, dżemów, jogurtów, napojów, wędlin czy produktów reklamowanych jako zdrowe (płatki śniadaniowe, produkty wysokoenergetyczne i witaminowe, suplementy diety). Sama puszka coli zawiera aż 9 łyżeczek cukru, a „soki” dla dzieci do 6 łyżeczek! W tym wypadku jedyną rozsądną radą będzie dokładnie i żmudne czytanie etykiet produktów.
NA UZALEŻNIENIE ZDROWE ZAMIENNIKI
Najlepszym rozwiązaniem dla naszego zdrowia byłaby całkowita eliminacja cukru z diety, jednak silne przyzwyczajenie do tego „narkotyku” czyni tę sprawę bardzo trudną. Obecnie bardzo popularne jest propagowanie brązowych zamienników cukru, jednak prawda jest taka, że nie różni się on zbytnio od swojego rafinowanego przyjaciela. W tym wypadku warto sięgnąć po zdrowe zamienniki tj. jak cukier brzozowy (ksylitol) czy stewię. Cukier brzozowy jest równie słodki, co sam cukier, a zawiera 40% mniej kalorii, dodatkowo wskazany jest dla diabetyków, osób odchudzających się czy chorujących na grzybicę. Wyróżnia się również tym, że wykazuje działanie przeciwpróchnicze! Stewia natomiast ma liście około 35 razy słodsze od cukru buraczanego i praktycznie bezkaloryczne. Znani z troski o własne zdrowie Japończycy stosują ją już od lat 70 ubiegłego wieku!
JAK ZASPOKAJAĆ GŁÓD NA SŁODYCZE?
Odczuwając silne łaknienie i głód na słodycze możemy spróbować „oszukać” nasz organizm odpowiednią dietą. Będą temu służyły produkty takie jak: surowe i suszone owoce, słodkie warzywa (buraki, marchewki, dynie), zboża z pełnego przemiału i warzywa strączkowe (dłuższe przeżywanie sprawia, że wydają się słodsze!). Desery i napoje możemy dosładzać wcześniej wspominanymi: ksylitolem i stewią bądź miodem, który pomimo wysokiej kaloryczności jest bogatym źródłem wielu cennych substancji.
CZY JESTEŚ UZALEŻNIONY/A OD WĘGLOWODANÓW?
Sprawdź stopień swojego uzależnienia od węglowodanów rozwiązując ten prosty test, odpowiadając na każde z pytań: „tak” lub „nie”. Każda odpowiedź „tak” to 1 pkt., odpowiedź „nie” to 0 pkt.
Czy robisz się głodny/a przed obiadem, chociaż jadłe/aś solidne śniadanie?
Czy dokańczasz porcję nawet wtedy, kiedy czujesz, że jesteś pełny/a?
Czy widok, zapach lub sama myśl o jedzeniu czasem sprawiają, że zaczynasz jeść?
Zdarza się czasem, że jesz chociaż tak naprawdę nie jesteś głodny/a?
Czy po obfitym posiłku czujesz się jakbyś był/a odurzony/a?
Interpretacja wyniku:
0 pkt. – Nie wydajesz się być uzależniony/a od węglowodanów - możesz sobie pozwolić na nagrodę, nawet na węglowodanową przekąskę.
1-2 pkt. – Lekki nałóg - zwykle jesteś w stanie się kontrolować, ale czasem się zapominasz i przechodzisz na ciemną stronę mocy.
3 pkt. – Średnie uzależnienie – Stres, zmęczenie, nuda czy tłumiony gniew zwiększają Twoje łaknienie.
4-5 pkt. – Poważny problem – Starasz się kontrolować, ile jesz, ale nie zdajesz sobie sprawy, że własny organizm walczy z Tobą zmuszając Cię do jedzenia i magazynuje nadmiar energii w postaci tłuszczu.
Zobacz również: Stres to nie najlepszy sposób na nudę
Autor: Maciej Pokarowski
PIŚMIENNICTWO:
1. Alpert B., Farris P.: Detoks Cukrowy. Wydawnictwo Bukowy Las, Wrocław 2015.
2. Dobrowolska I.: Cukier uzależnia. Moda na zdrowie, Nr 1/2015, str. 34-37.
3. Gołębiewicz M.: Gorzka prawda o cukrze. Men’s Health, Nr 4/2014, str. 78-82.
4. Kozłowska E.: Dziękuję, nie słodzę. Moda na zdrowie, Nr 6/2014, str. 82-84.