PREBIOTYKI – NATURALNE ŹRÓDŁA W DIECIE
Dużo mówi się o probiotykach w diecie, o ich ogromnym znaczeniu dla zdrowia i ogólnego wellbeing. Czy prebiotyki to tylko literówka w nazwie dla probiotycznych szczepów bakterii? By dowiedzieć się więcej, czytaj dalej!
KIEDY MOWA O PREBIOTYKACH?
Pierwszy raz o prebiotykach świat usłyszał w roku 1995. Gibson i Roberfroid definiowali je jako „nietrawione składniki żywności, które korzystnie działają na gospodarza przez selektywną stymulacje wzrostu i/lub aktywności jednego rodzaju lub ograniczonej liczby bakterii bytujących w okrężnicy”. Jednakże w roku 2004, doszło do aktualizacji tego terminu, który miał oznaczać: „prebiotyk jako selektywnie fermentowany składnik umożliwiający swoiste zmiany w składzie i/lub aktywności mikroorganizmów przewodu pokarmowego o działaniu korzystnym na stan zdrowia i samopoczucie gospodarza”. Obecnie obowiązującą definicją, określoną przez FAO i WHO (w roku 2007) jest: „prebiotyki jako niezdolne do życia składniki pokarmowe, które wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza w związku z modulacją zespołu mikroorganizmów jelitowych”. By jakąś substancję można nazywać prebiotykiem, musi ona spełniać określone wymagania, powinna m.in.:
w sposób wybiórczy stymulować wzrost i aktywność wybranych szczepów bakterii zasiedlających przewód pokarmowy, mających korzystny wpływ na zdrowie,
wpływać na pH treści jelitowej, obniżać je,
wykazywać pozytywne dla człowieka działanie miejscowe w przewodzie pokarmowym,
mieć odporność na rozkład poprzez hydrolizę i działanie enzymów przewodu pokarmowego,
nie ulegać wchłanianiu w górnym odcinku przewodu pokarmowego,
wykazywać stabilność być w procesie przetwórstwa spożywczego.
Dodatkowo należy dodać, że prebiotyki, tak samo jak inne składniki żywności, powinny spełniać określone wymagania bezpieczeństwa, jakie zostały ustalone w określonym państwie. W wyżej wymienionych wymogach, mowa np. o zachowaniu czystości produktu (nie może zawierać zanieczyszczeń).
WARTO WIEDZIEĆ!
Synbiotyk to połączenie probiotyku (żywych mikroorganizmów probiotycznych) oraz prebiotyku (nie zawierającego mikroorganizmów, tylko substancje stymulujące).
JAK DZIAŁAJĄ PREBIOTYKI W NASZYM ORGANIZMIE?
Substancje wykazujące działanie prebiotyczne, po przedostaniu się do przewodu pokarmowego człowieka, przy udziale mikrobioty, ulegają fermentacji, czemu towarzyszy powstanie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (m.in. masłowy, octowy) i niskocząsteczkowych produktów przemiany materii. Prebiotyki stymulują wzrost i aktywność określonych, dobrych dla naszego zdrowia, szczepów bakterii probiotycznych, jakie zasiedlają nasz przewód pokarmowy.
PREBIOTYKI I ICH KORZYSTNY WPŁYW NA ZDROWIE
Jak pokazują wyniki, prowadzonych w ostatnim czasie badań, prebiotyki mogą wpływać na wchłanianie niektórych składników z diety, w przewodzie pokarmowym (dotyczy to np. korzystnego wpływu na absorbcję wapnia). Ich pozytywne efekty na zdrowie wiąże się także z potencjalnym korzystnym wpływem na odporność, czy pH końcowego odcinka przewodu pokarmowego. Według lekarzy, prebiotyki mogą okazać się pomocne w terapii chorób zapalnych jelit lub nadciśnienia tętniczego.
PREBIOTYKI W DIECIE
Do prebiotyków możemy zaliczyć zarówno naturalny składnik diety np. , błonnik pokarmowy lub dodatki do żywności o działaniu prozdrowotnym. W literaturze najczęściej wymienianymi prebiotykami są m.in.:
inulina,
fruktooligosacharydy (FOS),
laktuloza,
mannanoligosacharydy (MOS).
W sposób naturalny, możemy zadbać o to, by w naszej diecie znalazły się produkty bogate w prebiotyki. Oto kilka przykładów produktów, jakie warto włączyć do swojego jadłospisu na stałe:
korzeń cykorii
fasola
topinambur
owies
banan
cebula
por
szparagi
czosnek
karczoch hiszpański
agawa
Także mleko matki zawiera duże ilości prebiotyków. To kolejny powód, dla którego warto karmić w sposób naturalny, piersią. Dietetycy uważają, że odgrywają one istotną rolę np. pomagają rozwinąć odporność u dziecka.
Piśmiennictwo:
Chen Y.C., Nakthong C., Chen T.C.: Improvement of laying hen performance by dietary prebiotic chicory oligofructose and inulin. Int. J. Poultry Sci., 2005, 4, 103-108.
FAO Technical Meeting on Prebiotics.: Food Quality and Standards Service (AGNS), Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO).
Crittenden R., Playne M.J.: Prebiotics. In: Lee Y.K., Salminen S., eds. Handbook of Probiotics and Prebiotics. John Wiley & Songs, Inc., Hoboken, New Jersey, 2009, pp. 535-561.
Huebner J., Wehling R.L., Parkhurst A., Hutkins R.W.: Effect of processing conditions on the prebiotic activity of commercial prebiotics. Int. Dairy J., 2008, 18, 287-293.
Engllyst H.N., Kingman S.M., Cummings J.H.: Classification and measurement of nutritionally important starch fractions. Eur. Clin. Nutr., 1992, 46, 33-50.
Ouwehand A., Derrien M., de Vos W., Tiihonen K., Rautonen N.: Prebiotics and other microbial substrates for gut functionality. Current Biology, 2005, 212-217.