PRZYPRAWY ŚRÓDZIEMNOMORSKIE – ZASTOSOWANIE W DIETOTERAPII
Przyprawy obecne są w kuchni każdego z nas. Dodajemy je niemal do wszystkiego, aby poprawić smak, zapach lub kolor. Jednak czy zdajemy sobie sprawę, że oprócz walorów kulinarnych, wiele z nich ma również działanie prozdrowotne? Przeczytaj nasz tekst aby dowiedzieć się, które przyprawy śródziemnomorskie wzmocnią Twoją odporność, a które pomogą np. w zapobieganiu nowotworom.
PRZYPRAWY ŚRÓDZIEMNOMORSKIE - WŁAŚCIWOŚCI
CZARNUSZKA
Nazywana jest także czarnym kminkiem a jej olej starożytni Egipcjanie określali mianem „złota faraonów”, gdyż miała pomagać na wszystko z wyjątkiem śmierci. Współczesne badania potwierdzają jej wielokierunkowe i cudowne działanie. Regularne przyjmowanie oleju z czarnuszki przez alergików poprawia ich samopoczucie już po 6 - 8 tygodniach. Badania wykazały również zbawienny wpływ „złota faraonów” na astmatyków. Po kilku tygodniach stosowania ok. 80% badanych mogło odstawić część leków, gdyż poprawiła się wydolność płuc i ustąpił świszczący oddech. Regularne spożycie czarnuszki podnosi poziom hemoglobiny i erytrocytów jest więc szczególnie zalecane u osób borykających się z anemią. Olej z czarnuszki stosowany zewnętrznie doskonale sprawdzi się w przypadku problemów skórnych jak np: trądzik, łuszczyca, grzybica czy atopowe zapalenie skóry. Świetnie łagodzi podrażnienia i poparzenia słoneczne. Czarnuszka ma także działanie antynowotworowe. Dodatkowo neutralizuje negatywne skutki promieniowania, a więc zaleca się ją osobom przechodzącym radioterapię. Czarnuszkę można spożywać w postaci zmielonych ziaren, oleju, naparu lub nalewki. Stosować można ją zewnętrznie (na skórę, włosy i paznokcie) albo wewnętrznie.
SZAŁWIA LEKARSKA
jest bogatym źródłem witaminy C, zawiera także B1 i prowitaminę A. Ma działanie antyseptyczne, dzięki czemu hamuje namnażanie oraz niweluje negatywne działanie bakterii zarówno Gram-dodatnich jak i Gram-ujemnych, nawet tych, z którymi nie radzą sobie antybiotyki. Dlatego napar z szałwii pomoże w trakcie przeziębienia i anginy. Przyniesie on ulgę również w przypadku zapalenia jamy ustnej, krwawienia dziąseł oraz wystąpienia pleśniawek i aft. Regularne picie szałwii poprawia stan cery pozwalając pozbyć się trądziku, łojotoku czy łuszczycy. Zewnętrzne jej stosowanie opóźnia starzenie się skóry i pomaga w walce ze zmarszczkami (czytaj: Jak opóźnić proces starzenia? - zatrzymać czas dietą). Szałwia stosowana jest również przy nadczynności tarczycy, gdyż zmniejsza związaną z nią nadmierną potliwość. Szałwia ma również działanie antydepresyjne (zobacz: Dieta przy nadczynności tarczycy). Dlatego warto zaopatrzyć się w olejek z tego zioła i w przypadku obniżenia nastroju, zmęczenia lub sytuacji dużego stresu, smarować nim skórę głowy. To magiczne zioło poprawia także trawienie. Stymuluje wydzielanie soków trawiennych i żółci. Dodatkowo chroni wątrobę. Podnosząc jej zdolności do utleniania ksenobiotyków, czyli związków toksycznych, zwiększa jej zdolności metaboliczne i chroni przed uszkodzeniami od ich nadmiaru. Szałwia to zioło, które pod ręką powinny mieć kobiety w każdym wieku. Dzięki zawartym w niej garbnikach i olejkach eterycznych o działaniu rozkurczowym, zmniejsza bóle menstruacyjne. Natomiast matki karmiące chcące odstawić malucha od piersi, ale nie mogące zatrzymać produkcji pokarmu, powinny pić dwie szklanki herbatki z szałwii dziennie by powstrzymać laktację. Zawarte w szałwii fitoestrogeny pomagają także złagodzić objawy menopauzy. Jak wykazały badania, szałwia poprawia pamięć i koncentrację. Dlatego wykorzystywana jest w kuracji choroby Alzheimera. Sięgnąć po nią jednak powinny także osoby przygotowujące się do poważnego egzaminu, ponieważ oprócz wspomagania pamięci, szałwia przyspiesza krążenie krwi, a co za tym idzie ukrwienie mózgu- dzięki czemu podnosi jego wydajność.
Zobacz również: Demencja starcza - czy można jej przeciwdziałać dietą?
ROZMARYN
Dzięki swojemu działaniu rozgrzewającemu jest bardzo przydatny w walce z przeziębieniem i grypą (zobacz również: Rosół z kury - czy aby na pewno najlepszy sposób na infekcje?). Dodatkowo zawarta w nim rozmarycyna wykazuje działanie przeciwbólowe, a kwas rozmarynowy posiada działanie przeciwzapalne. Podobnie jak szałwia, rozmaryn ma działanie żółciopędne stymulując jednocześnie pracę żołądka poprawiając trawienie. Rozmaryn jest używany w leczeniu chorób jelit i woreczka żółciowego. Wg najnowszych badań pomaga również uniknąć wrzodów żołądka. Zawarte w ekstrakcie z rozmarynu substancje chronią śluzówkę żołądka przed szkodliwym działaniem etanolu, indometacyny, rezerpiny, kwasu solnego i pepsyny. Działają one również na bakterie, których obecność zwiększa ryzyko zapalenia żołądka typu B (mogącego prowadzić do powstania nowotworu i wrzodów). Inne badania wykazały, że rozmaryn poprawia pamięć i koncentrację. Jego działanie pobudzające jest związane z tym, iż podnosi ciśnienie krwi, czyli działa podobnie jak kawa (czytaj: Mała czarna? Nie tylko, czyli popularne rodzaje kawy). Po rozmaryn powinny sięgnąć osoby narażone na problemy okulistyczne. Amerykańscy naukowcy opublikowali w czasopiśmie „Investigative Ophthalmology & Visual Science” wyniki badań dowodzące, że zawarty w rozmarynie kwas karnozowy może uchronić przed zwyrodnieniem plamki żółtej i retinopatią barwnikową. Kosmetyczną ciekawostką jest fakt, iż rozmaryn chroni przed wypadaniem włosów.
TYMIANEK
Stosowany już w starożytnej Mezopotamii tymianek ma szerokie zastosowanie nie tylko w kuchni, ale i w lecznictwie. Zawarty w nim olejek eteryczny tymol ma właściwości wykrztuśne i antybakteryjne. Dlatego napar z tymianku świetnie sprawdzi się przy uciążliwym kaszlu oraz infekcjach gardła i jamy ustnej. Jego antyseptyczne działanie znajdzie również zastosowanie w walce z problemami skórnymi. Ponadto zawarte w tymianku flawonoidy mają działanie grzybobójcze, będąc ponad to silnymi antyoksydantami. Obecność flawonoidów sprawia także, iż zioło to ma działanie rozkurczowe. Już w 1982 i 1983 C. Van den Broucke i J. Lemli w badaniach na zwierzętach wykazali, że związki te przeciwdziałają kurczącemu działaniu acetylocholiny i histaminy, zapobiegając mimowolnym skurczom tchawicy i jelit. Rozkurczowe działanie ma również zastosowanie w przypadku bolesnych miesiączek. Jak wykazały badania, wyciąg z tymianku przynosi taką samą ulgę jak klasyczne przeciwbólowe leki syntetyczne. 100 g świeżego tymianku zawiera 97% zalecanej dziennej dawki żelaza, 96% dawki manganu, 50% dawki magnezu i 215% dawki witaminy C. W mniejszych ilościach zawiera także wapń, potas, selen i witaminy z grupy B. Na tymianek powinny jednak uważać kobiety w ciąży, gdyż może on spowodować przedwczesny poród, a nawet wady rozwojowe płodu.
BAZYLIA
Jak się okazuje, bazylia nie tylko przyprawi niemal każdą potrawę, ale pomaga na wiele dolegliwości. Znajduje zastosowanie przede wszystkim przy problemach gastrycznych. Poprawia trawienie i ułatwia przyswajanie składników odżywczych z jedzenia. Jest świetnym remedium na brak łaknienia a także na nudności i wzdęcia. Bazylia ma również zbawienny wpływ na układ nerwowy. Z jednej strony dzięki swoim właściwościom antydepresyjnym poprawia nastrój, z drugiej uspokaja i wycisza dzięki czemu pomaga w walce z bezsennością i nadpobudliwością. Bazylia pomoże także przy przeziębieniu, obniży gorączkę, a zawarty w niej olejek eteryczny- eugenol zadziała przeciwzapalnie. Innymi cennymi związkami kryjącymi się w liściach tego zioła są antocyjany, które zapobiegają tworzeniu się złogów w naczyniach krwionośnych i rozszerzają tętnice chroniąc nas przed miażdżycą. Bazylia ponadto jest bogatym źródłem witamin A i C oraz potasu, żelaza i wapnia. Podobnie jak w przypadku tymianku uważać na nią powinny kobiety ciężarne, gdyż olejki eteryczne mogą mieć negatywny wpływ na płód. Nie zaleca się jej również małym dzieciom i osobom cierpiącym na problemy z wątrobą.
PRZYPRAWY ŚRÓDZIEMNOMORSKIE - PODSUMOWANIE
Opisane powyżej przyprawy śródziemnomorskie mają wiele cennych wartości oraz mogą chronić i wzmacniać nasze zdrowie w naturalny sposób. Warto je zastosować szczególnie latem, do lekkich dań kuchni śródziemnomorskiej, z którą świetnie się komponują. Ryba upieczona z rozmarynem, pomidory z dodatkiem bazylii i czarnuszki to rewelacyjne połączenia, które wzbogacą potrawy o niezwykły aromat i pozytywnie wpłyną na nasze zdrowie i samopoczucie. Jedzmy więc na zdrowie! :)
Zobacz również: Szczypta smaku i zdrowia w przyprawach! - na co warto postawić w kuchni?